Жұлдыз: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш →‎Өз өсінде айналуы: уикилендіру
ш →‎Өз өсінде айналуы: уикилендіру
235-жол:
=== Өз өсінде айналуы ===
Жұлдыздың өз өсінде айналуын [[спектрометрия]]лық құрылым арқылы өлшеуге болады, немесе [[жұлдыз дағы]]ның жылжуымен де шамалауға болады. Жас жұлдыздар өз өсінде тез айналады, [[экватор]]ында жылдамдық 100Км/сек -ке дейін жетеді. Мысалы, В түрдегі [[Ахернар]] жұлдызының экваторындағы жылдамдық 225Км/сек -тан асады. [[Сурет:Chandra-crab.jpg|thumb|right|200px|Теңіз шаяны тұмандығындағы [[Пульсар]] рентгендік / көрінетін жарық суреті]] Сондықтан оның экваторының радиусы екі полюсіне қарағанда 50% үлкен. Мұндай жылдамдық Ахернарды бөлшектеп тынатын 300Км/сек жылдамдықтан сәл кішкене ғана болып тұр. Салыстырма үшін айтсақ, күн 25 – 35 күндік периодта өз өсін бір рет айналып шығады. Экваторындағы жылдамдық бар болғаны 1.994Км/сек қана. Жұлдыздың электромагнит өрісі мен жұлдыз дауылы негізгі тізбектегі жұлдыздың өз өсінде айналу жылдамдығын ақырындатады, өзгерісіне де ықпал етеді.
[[Сурет:Lightsmall-optimised.gif|thumb|left|200px|Импульс әсерінің қалыптасуы: импульсты жұлдыз пульсардың электромагнитті радиацисын бейнелеп көрсеткен флаш сурет]]
Тығыз жұлдыздар тығыз материяны пайда қылады, өз өсінде тез айналады. Төмен жылдамдық [[Импульс моменті]]н тұрақты сақтайды. Егер жұлдыздың көлемінде өзгеріс болса, ол міндетті түрде жылдамдығына әсер етеді. Көп санды импульс моментін сыртқа қарай созылған жұлдыз бораны мен жұлдыз шудасы әлсіретеді.
 
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Жұлдыз» бетінен алынған