Өзен аңғары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиеттер → Дереккөздер using AWB |
ш -Санат:Су шаруашылығы; -Санат:География; -Санат:Сөздік; ±Санат:География және геодезия→Санат:Жер бедері; ±Санат:Ғылым→[[Сана... |
||
4-жол:
Оның қалыптасуы климаттық, эрозиялық, мұздық, тектоникалық процестер мен карстық (''оқпалық'') құрылыстарға тікелей байланысты. Өзен аңғарының элементтеріне оның табаны, тальвегі (''фарватері''), арнасы, жайылмасы, террасалары және аңғардың беткейлері мен жарқабағы (''кемері'') жатады.
Олардың көбі (әсіресе ірі аңғарлар) тектоникалық элементтермен байланысты (құрылымдық немесе тектоникалық аңғарлар). Өзен аңғарларының көлденең қимасының пішіні олардың даму кезеңіне, геологиялық құрылысына байланысты. Олар: қысаң, шат, шатқал, астау, У-тәрізді, трапеция тәрізді, анық білінбейтін және т.б. болып бөлінеді. Аңғарлардың бастапқы түрі — [[қолат]]тар, [[сай]]лар, [[өзек]]тер, жыралар. Өзен аңғарлары [[арна]], жайылма, жайылма үсті террасалар және түпкі жағалар, саға маңында кейде атыраулар немесе ысырынды конустар секілді морфологиялық элементтерден тұрады. Тектоникалық құрылымдар мен тау жоталарының созылымына қатысты бойлық өзен аңғарлары ажыратылады. Геологиялық құрылымының типіне байланысты бойлық аңғарлардың арасында синклиндік, антиклиндік, моноклиндік, лықсымалық және грабендік аңғарлар болып бөлінеді. Көлденең аңғарлар қаттылығы әр түрлі тау жыныстарын кесіп өтіп, кескінінде және планында морфологиялық бейнесін өзгертеді, яғни аңғардың жіңішке бөлікшелері кеңейген бөлікшелерімен алмасып отырады. Өзен аңғарларының конфигурациясы мен динамикасына жаңа тектоникалық қозғалыстар әсер етеді (әсіресе таулы аймақтарда).<ref>Қазақ тілі
Көлденең қимасының сипатына қарай аңғарлар төмендегідей типтерге бөлінеді:
34-жол:
* [[Өзен жайылмасы]];
* [[Өзен аралығы]].
==Дереккөздер==
<references/>
[[Санат:Ғылым]]▼
[[Санат:География]]▼
| |||