{{Қорық аймақ | name =АВТОТРОФТЫ ОРГАНИЗМДЕР | image =Сурак.jpg|200px | caption =| location = [[Қазақстан]]| area = | established =| governing_body = | world_heritage_site =| website =}} '''Автотрофты организмдер ағзалар''' (грек. autos – өзі және trophé – қорек) аутотрофты организмдер – қоршалған ортадағы бейорганик. заттардан [[фотосинтез]] немесе [[хемосинтез]] процесі нәтижесінде тіршілігіне қажетті органик. зат түзетін организмдер. А. о-ге жоғары сатыдағы өсімдіктер[[өсімдік]]тер, балдырлар[[балдыр]]лар, кейбір бактериялар[[бактерия]]лар жатады. [[Автотрофты бактерияларбактерия]]лар минералды заттардан (H2SNaNO2NH4OH) органик. қосылыстар түзеді. Бұл процесс хим. реакциялар нәтижесінде атқарылады. Мыс., топырақтағы [[нитросомонас]] және нитробактериялар[[нитробактерия]]лар аммиакты[[аммиак]]ты тотықтырып, азот қышқылының тұзына айналдырады да, одан босаған қуатты өз денесінің құрамына енетін заттарды түзуге пайдаланады. Кейбір микроорганизмдер[[микроорганизм]]дер денесінде [[хлорофилл]] тектес пигменттер[[пигмент]]тер болады, сондықтан олар синтездік процестерге қажет қуатты күн сәулесінен алады. Оларды фотосинтездеуші автотрофты микроорганизмдер[[микроорганизм]]дер деп атайды. Жоғары сатыдағы өсімдіктер мен балдырлар да денесінде хлорофилл болғандықтан қарапайым қосылыстардан – көмір қышқыл газдан – күрделі органик. заттар түзу процесінде күн сәулесінің қуатын пайдаланады. Кейбір А. о. витаминдер[[витамин]]дер мен өсуіне қажетті өзге де заттарды қоршаған ортадан алып отырады. А. о-дің басым көпшілігі [[СО2]]-ні қалыптастырғыш пентозофосфаттық жол арқылы, ал бактериялардың кейбір түрлері (мыс., метан түзушілер) [[СО2]]-ні басқа жолмен сіңіреді. А. о-дің табиғатта маңызы өте зор. Олар адам мен жануарлар түзе алмайтын органик. заттарды жинақтайды. А. о. – биосферадағы[[биосфера]]дағы органик. заттардың бастапқы өндіргіштері (продуценттері). Табиғатта фотосинтездеуші[[фотосинтез]]деуші А. о. ерекше орны алады, себебі олар биосферадағы органик. заттардың басым бөлігін (жылына шамамен 162·109162•109 т), ал оның 2/3-ін жер бетіндегі өсімдіктер түзеді. Басқа А. о-дің үлесі мардымсыз. А. о. әрекеті басқа организмдердің тіршілігіне және де табиғаттағы заттардың биогеохим. айналымына маңызды ықпал етеді. А. о. тағамдық заттарды бүлдірмейді. [[Санат:А]]
