Жазу: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
ш clean up, replaced: Ахмет Байтұрсынов → Ахмет Байтұрсынұлы using AWB |
||
1-жол:
[[Сурет:US Navy 040607-N-5362A-029 A mourner writes her condolences on a memory board for former President Ronald Reagan at the gate of the Ronald Reagan Presidential Library in Simi Valley, Calif.jpg|200px|thumb|right]]
'''Жазу''' — адамның ой-пікірін, басқа адамға хабарлап айтқысы келген сөзін, мағлұматын таңбалар арқылы жеткізуді қамтамасыз ететін белгілер жүйесі. Оның алғашқы нұсқалары өте ерте заманда жасалды. Жазу қатынас құралы ретінде пайдаланылған суреттер мен шартты белгілерден кейін пайда болған. Өз ойын басқаға жеткізу үшін адамдар әуелде заттың өзін пайдаланды. Мысалы, кеткен бағытын көрсету үшін жолға бұтақ тастаған. Кейін осы мақсатпен ағашқа садақтың оғын қадап кеткен. Ойды зат арқылы білдіру үрдісі ежелгі замандарда тайпалар арасындағы елшілік қарым-қатынастарда да пайдаланылған. Үндістер соғысатынын хабарлау үшін қарсы жаққа айбалта жіберетін болған. Елші оны әкеліп жерге қояды, егер жау жақ оны көтерсе — соғысуды мақұлдағаны. Кейін мұндай рәміздік зат орнына таңбалар бедерленген бұйымдар қолданылған. Осылайша алғашқы Ж. пайда болған. Адамдар алғашқы жазу құралы ретінде саз балшықтан жасалған тақтаны, ағаштың қабығын, т.б. пайдаланған. Жазу жүйесі таңбалардың жиынтығынан құралған. Ол таңбалар тұтас хабарды, не сөзді, не буынды, не дыбысты белгілейді. Әр таңбаның графикалық формасы, белгілі бір мағынасы болады.
Толығырақ...
11-жол:
Ою-өрнекті есіңе салатын айқыш-ұйқыш араб жазуы латын және кирилл әліпбилермен ортақ түбірден тарайды дегенге сену қиын.Алайда, араб қарпінің де арғы тегі финикий жазуы болған.Араб әліпбиі 28 әріптен және түрлі қатар үсті, қатар асты белгілерден тұрады.Мәтін оңнан солға қарай оқылады.
<br />
Адамзат тарихындағы жазу төрт түрге бөлінеді:
Line 27 ⟶ 25:
== Дыбыстық жазу ==
[[Сурет:Word.PNG|150px|thumb|right]][[дыбыстық жазу]] (әріп жазуы) – жазудың дамып жетілген түрі, тіл дыбыстарын, фонемаларды әріппен таңбалайтын жазу жүйесі. Дыбыстық жазулардың ең көне түрлері – [[финикий]], арамей және грек жазулары. [[Көне түркі жазуы]] да дыбыстық жазудың ең ежелгі түріне жатады. Қазақ халқының жазу тарихы көне түркі жазуынан басталған.Түркі жазуында дауысты, дауыссыз дыбыстардың әрпі болған, кейбір әріптер екі дауыссыз дыбысты белгілеген. Әріптер жуан, жіңішке дыбыстарды ажыратқан. Әріптер белгілі жүйеде қолданылған.Түркі халықтары, оның ішінде қазақ халқы кейін мұсылман дінінің таралуымен бірге келген араб әліпбиін ұзақ уақыт қолданды. 1926 ж. [[Ахмет
== Дереккөздер ==
Line 34 ⟶ 32:
== Әдебиеттер ==
* Лоукотка Ч., [[Развитие письма]], М., 1950;
* Истрин В.А., [[Возникновение и развитие письма]], М., 1965;
[[Санат:Жазу]]
| |||