Рихард Штраус: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Штраус Рихард''' (11.6.[[1864]], [[Мюнхен]] қаласы – 8.9. [[1949]], [[Гармиш-Партенкирхен]]) – неміс композиторы[[композитор]]ы әрі дирижері[[дириже]]рі.

Музыканттар отбасында туған. Композиция және теория бойынша Ф.В. Мейерден сабақ алған. Штраус Майнингем қаласындағы оркестр капелласында (1885), Мюнхен мен [[Веймар]] (1886 – 98), [[Берлин]] (1898 – 1918) және [[Вена]]ның (1919 – 24) опера театрларында дирижерлік етті. Германиядағы фаш. төңкерістен кейін Берлин қ-ндағы Империялық музыка палатасының президенті (1933) болған, бірақ 1935 жылы бұл міндетінен босатылды. 1947 жылға дейін концерттік-дирижерлік қызмет атқарды; гастрольдік сапармен көптеген елдерде болды. Сахналық тырнақалды туындыларында ( мысалы, “Гунтрам” операсы, 1894; т.б.) Р.[[Вагнер Вильгельм Рихард|Вагнер]]дің әсері байқалады. Кейіннен экспрессионизм мен жаңа классицизм ықпалында болған Штраус музыкада өз стилін қалыптастырды. Ш. 14 операның (“Саломея”, 1905; “Электра”, 1908; “Наксостегі Ариадна”, 1912), 4 симфонияның (“Альпі симфониясы”, 1915), “Италиядан” атты симф. фантазияның (1886), балеттердің (“Иосиф туралы аңыз”, 1914), 6 бағдарламалы симф. поэмалардың (“Дон Жуан”, 1888; “Макбет“, 1889 – 90; “Тиль Уленшпигель”, 1895; “Батырдың өмірі”, 1898), фантаст. вариациялардың (“Дон Кихот”, 1897), концерттердің, камералық аспаптық шығармалардың, хор мен әндердің авторы. А.[[Шопенгауэр Артур|Шопенгауэр]]мен Ф.[[Фридрих Ницше, Фридрих|Ницше]]нің философиясы Штраустың бірқатар музыка туындыларына (“Ажал мен айығу”, 1889; “Заратуштра осылай деген”, 1896) әсер етті. Ол Ф.Лист пен Г.[[Берлиоз]]дың бағдарламалық симфонизмі дәстүрін, Вагнердің оркестрлік тәсілін және шығарм. принципін одан әрі дамытты. Штраустың симф. шығармалары бейнелі музыка тілімен әрі өткір бейнелеу тәсілімен ерекшеленеді. Штраус – опера және симф. дирижерлерінің аса көрнекті өкілдерінің бірі; Гейдельберг пен Мюнхен ун-тінің құрметті докт. (1902), Берлин қ-ндағы Өнер академиясының мүшесі (1909).<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том</ref><ref>Ступель А.М., Рихард Штраус, Л., 1972; Марек Дж., Рихард Штраус. Последний романтик, М., 2002.</ref>

[[Санат:ДирижерлерМюнхенде туғандар]]