ш
clean up, replaced: Карл Маркс Генрих → Карл Маркс using AWB
ш (-Санат:Экономика; -Санат:Карл Маркс; -Санат:Коммунизм; -Санат:Материализм; -Санат:Қоғамдық құрылымдар (HotCat құралының көм...) |
ш (clean up, replaced: Карл Маркс Генрих → Карл Маркс using AWB) |
||
[[Сурет:Marx3.jpg|thumb|right|Марксизмнің негіздеушісі — Карл Маркс]]
'''Марксизм''' — 19 ғасырдың 40-жылдары [[
Философия саласында марксизм [[табиғат]], [[қоғам]] мен ойлау дамуының жалпы заңдарын (қарама-қарсылықтардың бірлігі мен күресі заңы, терістеуді терістеу заңы, т.б.), Гегельдің идеалистік философиясы ережелерін тұжырымдап, қоғамды, ең алдымен, экономиканы талдау кезінде қолданды. Марксизмнің түйінді идеялық қағидалары — қосымша [[құн]] және өндірісті қоғамдастыру түсініктеріне негізделген капитализмнің экономикалық жүйесін талдау, тарихи материализмнің философиялық жүйесі, соның ішінде [[пролетариат]]тың тарихи рөлі туралы қорытындылары 19 ғасырдың 2-жартысында жұмысшы қозғалысының негізгі идеологиясына айналды. Марксизм дүниені кең ауқымда қайта құрудың белгілі бір үлгісін қалыптастыруға бағытталды, жаппай әлеуметтік, рухани көзқарастар төңкерісі идеясын жариялады. Классикалық марксизм ымырасыздығымен, іске асатын жобасының зардаптары туралы мәселені шешудегі қаталдығымен ерекшеленді. Марксизм социалистік төңкеріс нәтижесінде пролетариат диктатурасын, екі кезеңнен ([[социализм]] мен [[коммунизм]]) тұратын коммунистік қоғам орнатуды мақсат етті. Марксизмдегі аш-қан қоғамдық-экономикалық формация теориясы бойынша жаңа өндіргіш күштер мен күні өткен өндірістік қатынастардың арасында жанжал шығып, әлеуметтік төңкеріске әкеледі. Нәтижесінде бір формация екіншімен ауысады.
# [[Владимир Ильич Ленин|В.И. Ленин]], т.б. бастаған төңкерісшіл бағыт.
# Э.Бернштейн, т.б. бастаған реформашылдық бағыт.
[[Реформа]]шылдар бірте-бірте марксизмнің негізгі теорияларынан бас тартып, қазіргі Батыс Еуропа елдеріндегі социал-демокриялық идеологияны қалыптастырды. Ал Ленин бастаған солшыл күштер [[Ресей]]дегі [[Қазан төңкерісі]]нен кейін коммунистік тоталитарлық жүйенің негізін қалады. [[1990 жыл]]ға дейінгі кезеңде марксизм социалистік елдердегі мемлекеттік идеологияға айналды. Социалистік жүйе құлағаннан кейін, марксизмді зерттеп, баға беретін жаңа кезең басталды.
==Дереккөздер==
[[Санат:Марксизм]]
[[Санат:Философия]]
{{Economy-stub}}
|