Қазақстан Республикасының Президенті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
24-жол:
|сайты = http://www.akorda.kz
}}
'''Қазақстан Республикасының Президенті''' — [[Қазақстан Республикасы]]ның мемлекеттік басшысы және республиканың атқарушы өкімет билігінің біртұтас жүйесін басқарушысы, мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарын айқындайтын, ел ішінде және халықаралық қатынастарда Қазақстан атынан өкілдік ететін ең жоғары лауазымды тұлға; сондай-ақ республика азаматтарының құқығы мен бостандықтарының, [[Қазақстан Республикасының Конституциясы|Конституциясы]] мен заңдарының сақталуына кепіл болады; [[ҚР]] Қарулы КүштерініңКүштері]]нің Жоғарғы Бас Қолбасшысы болып табылады.
 
== 1990 жылы 01 сәуірде ==
"[[Қазақ КСР]] [[Президент]]і қызметін тағайындау және [[Қазақ КСР Конституциясы]]<nowiki/>на (Негізгі Заңы) өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақ КСР Заңы<ref>1 "Қазақ КСР Президентінің қызметін құру және Қазақ КСР Конституциясына өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақ КСР 1990 ж. 24 сәуірдегі [[Заң]]ы (Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінін Жаршысы, 1990, №18, 190-бап)</ref> қабылданды.
Жоғарғы Кеңесінін Жаршысы, 1990, №18, 190-бап).
</ref> қабылданды.
 
Осыған орай Қазақ КСР Конституциясы [[Президент]]тің мәртебесі мен өкілеттігі алғаш рет айқындалған "Қазақ КСР Президенті" жаңа тарауымен толықтырылды.
Line 39 ⟶ 37:
[[Қазақ КСР]] [[Президент]]інің мынадай өкілеттіктері айқындалды:
 
республикаРеспублика аумағында түратын азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының, Қазақ КСР Конституциясы мен заңдарының сақталуына кепіл болады; республиканың егемендігін, қауіпсіздігін, аумақтық тұтастығын қорғау жөнінде қажетті шаралар қолданады; одақтық шарттың сақталуын қамтамасыз етеді; елдің ішінде және халықаралық қатынастарда Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының өкілі болып табылады; Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының [[КСРО]] [[Федерация]]сы Кеңесіндегі өкілі болып табылады; [[Қазақ КСР]] жоғары мемлекеттік билік пен басқару органдарын өзара іс-қимылын қамтамасыз етеді; республикадағы жағдай туралы [[Қазақ КСР]] [[Жоғарғы Кеңес|Жоғарғы]] Кеңесіне жыл сайын баяндама жасайды және [[Қазақ КСР]]-інің ішкі саяси және сыртқы саяси қызметінің неғұрлым маңызды мәселелері туралы дүркін-дүркін хабарлап отырады; [[Қазақ КСР]] Жоғарғы Кеңесіне [[Қазақ КСР]] Министрлер Кеңесінің Төрағасы, [[Қазақ КСР]] Халықтық бақылау комитетінің төрағасы, [[Қазақ КСР]] Жоғарғы [[Сот]]ының төрағасы, [[Қазақ КСР]] Бас [[мемлекет]]тік арбитры қызметіне кандидатураларды ұсынады; аталған лауазымды адамдарды, [[Қазақ КСР]] Жоғарғы Сотының төрағасынан басқаларын міндеттерінен босату туралы [[Қазақ КСР]] Жоғарғы Кеңесіне ұсыныс енгізеді; [[Қазақ КСР]] Министрлер Кеңесін орнынан түсіру туралы не оның орнынан түсуін қабылдау туралы [[Қазақ КСР]] Жоғарғы Кеңесінің алдына мәселе қояды; [[Қазақ КСР]] Министрлер Кеңесі Төрағасының келісуі бойынша [[Қазақ КСР]] Үкіметінің мүшелерін қызметінен босатады және оларды тағайындайды, кейіннен [[Қазақ КСР]] Жоғарғы Кеңесінің бекітуіне үсынады;
 
[[Қазақ КСР]] зандарына қол қояды; қайта талқылау және дауыс беру үшін өзінің қарсы пікірлерін жазып, заңды екі апта мерзімнен кешіктірмей [[Қазақ КСР]] Жоғарғы Кеңесіне қайтаруға құқылы; [[Қазақ КСР]]-інің мүдделерін қозғайтын КСРО заңдарының [[КСРО]] Конституциясы мен [[Қазақ КСР]] [[Конституция]]сына сәйкестігі туралы [[КСРО]] [[Конституция]]лық қадағалау комитетіне ұсыныс енгізеді; [[КСРО]] Министрлер Кеңесінің Қазақ КСР-інің мүдделеріне қайшы келетін қаулылары мен жарлықтарының қолданылуын тоқтата тұру туралы [[КСРО]] Президентіне өтініш жасайды; [[КСРО]] Министрлер Кеңесіне оған қарасты басқару органдарының [[Қазақ КСР]]-інің мүдделеріне қайшы келетін актілеріне наразылық білдіреді және наразылық білдірілген актілердің [[Қазақ КСР]] аумағында қолданылуын тоқтатады; Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің қаулылары мен жарлықтары, [[Қазақ КСР]] министрліктері мен мемлекеттік комитеттерінің актілері Қазақ КСР [[Конституция]]сына және [[Қазақ КСР]] заңдарына сәйкес келмеген ретте олардың қолданылуын тоқтатады, келіссөздер жүргізеді және Қазақ КСР-інің халықаралық шарттарына қол қояды; өзінде тіркелген шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдерінің сенім грамоталары мен кері шақыру грамоталарын қабылдайды; [[Қазақ КСР]]-інің шет мемлекеттердегі және халықаралық үйымдар жанындағы дипломатиялық өкілдерін тағайындайды және кері шақырып алады; [[Қазақ КСР]]-інің қүрметті атақтарын береді және [[Қазақ КСР]]-інің мемлекеттік марапаттарымен марапаттайды; [[Қазақ КСР]]-інің азаматтығына қабылдау, пана беру мәселелерін шешеді; [[Қазақ КСР]] соттары соттаған азаматтарға кешірім беруді жүзеге асырады; [[Қазақ КСР]] азаматтарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында төтенше жағдай енгізіп, қабылданған шешімді [[Қазақ КСР]] Жоғарғы Кеңесінің бекітуіне дереу табыс етеді.
Line 63 ⟶ 61:
 
[[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинетін [[Қазақ КСР Президент]]і Қазақ
КСР Премьер-министрі, министрлері, [[Қазақ КСР]] мемлекеттік комитеттер төрағалары құрамында құрылды. [[Қазақ КСР Президент]]і [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинеті қүрамына[[Қазақ КСР]] мемлекеттік кеңесшілерін, [[Қазақ КСР]]-дің басқа да органдары мен ұйымдарының басшыларын енгізуге құқықты болды. [[Қазақ КСР]] Премьер-министрі мен Министрлер Кабинетінің құрамын [[Қазақ КСР Президент]]інің ұсынысы бойынша [[Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі]] бекітті. [[Қазақ КСР]] Президенті мен Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің Аппараттары [[Қазақ КСР Президент]]інің Аппараты болып біріктірілді. [[Қазақ КСР]] Президент Кеңесі таратылды. [[Қазақ КСР Президент]]і жанынан консультативті-кеңестік орган — Республика Кеңесі құрылды. Республика Кеңесінің құрамына Қазақ КСР Вице-президенті, Қазақ КСР Премьер-министрі, облыстар мен [[Алматы]] қалалық [[Халық]] депутаттары кеңесінің, сондай-ақ [[Қазақ КСР Президент]]і тағайындаған өзге де тұлғалар лауазымдары бойынша кіреді. Қазақ КСР-да халықтық бақылау органдары таратылды. [[Қазақ КСР]] мемлекеттік билік пен басқару органдарының құрылымындағы атадған өзгертулердің қабылдануына байланысты сәйкес өзгертулер мен толықтырулар Қазақ КСР [[Конституция]]сына (Негізгі Заңына) енгізілді.
КСР Премьер-министрі, министрлері, [[Қазақ КСР]] мемлекеттік комитеттер төрағалары құрамында құрылды. [[Қазақ КСР Президент]]і
[[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинеті қүрамына[[Қазақ КСР]] мемлекеттік
кеңесшілерін, [[Қазақ КСР]]-дің басқа да органдары мен үйымдарының
басшыларын енгізуге құқықты болды. [[Қазақ КСР]] Премьер-министрі
мен Министрлер Кабинетінің құрамын [[Қазақ КСР Президент]]інің
үсынысы бойынша [[Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі]] бекітті. [[Қазақ КСР]]
Президенті мен Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің Аппараттары
[[Қазақ КСР Президент]]інің Аппараты болып біріктірілді. [[Қазақ КСР]]
Президент Кеңесі таратылды. [[Қазақ КСР Президент]]і жанынан
консультативті-кеңестік орган — Республика Кеңесі құрылды. Республика Кеңесінің құрамына Қазақ КСР Вице-президенті, Қазақ
КСР Премьер-министрі, облыстар мен [[Алматы]] қалалық [[Халық]] депутаттары кеңесінің, сондай-ақ [[Қазақ КСР Президент]]і тағайында-
ған өзге де түлғалар лауазымдары бойынша кіреді. Қазақ КСР-да
халықтық бақылау органдары таратылды.
[[Қазақ КСР]] мемлекеттік билік пен басқару органдарының құрылымындағы атадған өзгертулердің қабылдануына байланысты сәйкес
өзгертулер мен толықтырулар Қазақ КСР [[Конституция]]сына (Негізгі
Заңына) енгізілді.
 
[[Қазақ КСР]], оның жоғары атқарушы және өкімдік билігінің басшысы [[Қазақ КСР Президент]]і болып табылды. [[Республика]] Президентінің өкілеттігі төмендегіше толықтырылды: Қазақ КСР Президенті [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинетінің қызметіне басшылық етеді; [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинетінің Премьер-министрін тағайындайды және оны Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне бекітуге үсынады; Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне [[КСРО]] Бас прокурорымен келісілген [[Қазақ КСР]]Бас прокурорының кандидатурасы мен Қазақ КСР Бас прокуроры орынбасарларының кандидатураларын Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне үсынады; [[Қазақ КСР]]
[[Қазақ КСР]], оның жоғары атқарушы және өкімдік билігінің
Жоғарғы Кеңесіне [[Қазақ КСР]] Жоғарғы Сотының Төрағасы қызметіне кандидатуралар үсынады, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне [[Қазақ КСР]] Жоғарғы [[Сот]]ының Төрағасынан басқа аталған лауазымдарды міндетінен босату туралы үсыныс енгізеді; облыстық және [[Алматы]] қалалық Халық депутаттары кеңестерінің төрағаларын олар өздерінің қызметтік міндеттерін тиісті орындамаған немесе әдепсіз қылықтар жасаған жағдайларда мерзімінен бұрын қызметтерінен босатады; Жоғарғы [[Кеңес]] алдына [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинетін отставкаға жіберу немесе отставкасын қабылдау туралы мәселе қояды, [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинетінің мүшелерін қызметінен босатады және тағайындайды, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне бекітуге үсынады; [[Қазақ КСР]] министрліктерін, мемлекеттік комитеттері мен басқа да мемлекеттік басқару органдарын құрады және таратады.
басшысы [[Қазақ КСР Президент]]і болып табылды.
[[Республика]] Президентінің өкілеттігі төмендегіше толықтырылды: Қазақ КСР Президенті [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинетінің
қызметіне басшылық етеді; [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинетінің
Премьер-министрін тағайындайды және оны Қазақ КСР Жоғарғы
Кеңесіне бекітуге үсынады; Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне [[КСРО]]
Бас прокурорымен келісілген [[Қазақ КСР]]Бас прокурорының кандидатурасы мен Қазақ КСР Бас прокуроры орынбасарларының кандидатураларын Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне үсынады; [[Қазақ КСР]]
Жоғарғы Кеңесіне [[Қазақ КСР]] Жоғарғы Сотының Төрағасы
қызметіне кандидатуралар үсынады, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне
[[Қазақ КСР]] Жоғарғы [[Сот]]ының Төрағасынан басқа аталған лауазымдарды міндетінен босату туралы үсыныс енгізеді; облыстық және [[Алматы]] қалалық Халық депутаттары кеңестерінің төрағаларын олар
өздерінің қызметтік міндеттерін тиісті орындамаған немесе әдепсіз
қылықтар жасаған жағдайларда мерзімінен бұрын қызметтерінен босатады; Жоғарғы [[Кеңес]] алдына [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинетін отставкаға жіберу немесе отставкасын қабылдау туралы мәселе қояды, [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинетінің мүшелерін қызметінен босатады және тағайындайды, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне бекітуге үсынады; [[Қазақ КСР]] министрліктерін, мемлекеттік комитеттері мен басқа да мемлекеттік басқару органдарын құрады және таратады.
 
Басшылары [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинетінің құрамына кіретін
Қазақ КСР мемлекеттік басқару органдарын құру мен тарату туралы шешімдер Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің бекітуіне үсыныладыұсынылады;
[[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинеті қаулылары, [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинеті Премьер-министрінің өкімдері, министрліктер, мемлекеттік комитеттер мен ведомстволар актілері [[Қазақ КСР]] Конституциясы мен [[Қазақ КСР]] заңдарына сәйкес келмеген жағдайда олардың күшін жояды немесе тоқтатады; қүқықтық саясатты айқындайды және қүқық қорғау қызметіне басшылық етеді. [[Қазақ КСР Президент]]і жанында консультативті-кеңестік орган — Республика Кеңесі қызмет етті, міндеті Қазақ КСР-інің ішкі және сыртқы саяси қызметінің негізгі бағыттарын іске асыру бойынша кепілдемелер дайындау болып табылды. Республика Кеңесінің құрамына [[Қазақ КСР]] Вице-президенті, Қазақ КСР Премьер-министрі, облыстар мен Алматы қалалық Халық депутаттары кеңесінің, сондай-ақ [[Қазақ КСР Президент]]і тағайындаған өзге де тұлғалар лауазымдары бойынша кірді. [[Қазақ КСР]] Вице-президенті Қазақ КСР Президентінің уәкілдік беруі бойынша оның жекелеген функцияларын орындайды және Президент жоқ кезде немесе Президенттің міндеттерін жүзеге асырута мүмкіндігі болмаған ретте оның қызметін атқарады. Егер [[Қазақ КСР Президент]]і нендей бір себептермен өзінің міндеттерін одан әрі атқара алмайтын болса, Қазақ КСР-інің жаңа Президенті сайланғанға дейін оның өкілеттігі [[Қазақ КСР]] [[Вице-президент]]іне, ал егер бүл мүмкін болмаса — Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Төрағасына ауысатын болды.
[[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинеті қаулылары, [[Қазақ КСР]] Министрлер Кабинеті Премьер-министрінің өкімдері, министрліктер,
мемлекеттік комитеттер мен ведомстволар актілері [[Қазақ КСР]] Конституциясы мен [[Қазақ КСР]] заңдарына сәйкес келмеген жағдайда
олардың күшін жояды немесе тоқтатады; қүқықтық саясатты айқындайды және қүқық қорғау қызметіне басшылық етеді.
[[Қазақ КСР Президент]]і жанында консультативті-кеңестік орган —
Республика Кеңесі қызмет етті, міндеті Қазақ КСР-інің ішкі және
сыртқы саяси қызметінің негізгі бағыттарын іске асыру бойынша
кепілдемелер дайындау болып табылды. Республика Кеңесінің құрамына [[Қазақ КСР]] Вице-президенті, Қазақ КСР Премьер-министрі,
облыстар мен Алматы қалалық Халық депутаттары кеңесінің, сондай-ақ [[Қазақ КСР Президент]]і тағайындаған өзге де тұлғалар лауазымдары бойынша кірді.
[[Қазақ КСР]] Вице-президенті Қазақ КСР Президентінің уәкілдік
беруі бойынша оның жекелеген функцияларын орындайды және
Президент жоқ кезде немесе Президенттің міндеттерін жүзеге асырута мүмкіндігі болмаған ретте оның қызметін атқарады. Егер [[Қазақ КСР Президент]]і нендей бір себептермен өзінің міндеттерін одан
әрі атқара алмайтын болса, Қазақ КСР-інің жаңа Президенті сайланғанға дейін оның өкілеттігі [[Қазақ КСР]] [[Вице-президент]]іне, ал
егер бүл мүмкін болмаса — Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Төрағасына ауысатын болды.
 
== 1991 жылы 25 тамызда ==