Жетісу Алатауы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
35-жол:
 
== Жер бедері ==
[[Көксу өзені]]нің екі жағын алып жатқан Жетісу Алатауының солтүстік, оңтүстік жоталарының да өзара ерекшеліктері бар. Солтүстік жотаның ең биік нүктесі [[Бесбақан]] (биіктігі 4622 м), оңтүстік жотаның биік нүктесі [[Мұзтау жотасы|Мұзтау]] (4370).Солтүстік Жетісу жотасы сатылап, солтүстік-шығыска қарай аласарып, кең жазыққа айналады. Оның алғашқы сатысы - [[Тастау]], Ақан жайлау, [[Қотыртас тауы|Қотыртас]], [[Мыңшұңқыр]] жоталары (2800-3000 м). Бұлардың араларында тау аралық қысқа аңғарлар мен қазаншұңқырлар орналасқан. Оның ең ірісі - Ойжайлау қазаншүңқыры. Екінші саты Ойжайлаудан солтүстікке караған [[Күнгей жотасы|Күнгей]], Ешкіөлмес, Суықтay, Қарашоқы, [[Желдіқарағай]] тaу жүйелері (2000 м). Үшінші саты [[Шыбынды]], Қарасарық, [[Қайрақкөл|Қырықкөл]] (1500-1600 м)
тау алды алқаптары, олардың солтүстік шығысына [[Текелі]] мен [[Сайқан]] таулары (1100 м), [[Баянжүрек]], [[Қойтас жотасы|Қойтас]], [[Малайсары жотасы|Малайсары]] жоталары да кіреді.
 
Оңтүстік Жетісу жотасының жер бедері де сатылы келеді, бірақ солтүстік жотаға қарағанда күшті тілімделген.
Оның батысы мен оңтүстік батысында [[Итшоқы]], [[Қотырқайың]], [[Алтынемел]], [[Суаттау]] тау алды жоталары орналасқан. Бұлар Іле өзені аңғарына жақындап келеді.
 
Солтүстік беткейдің жер бедері жазық, көлбеу келеді, тау қыраттарының төбесі тегіс. Тау қыраттарын бөліп жататын алаптар тік беткейлі, тілімделген, оңтүстік беткейлері құламалы. Солтүстікке қарағанда тау төбелері жазық емес, көтеріңкі.
 
== Геологиялық құрылымы ==
Жетісу Алатауының құрылымы [[Кембрий кезеңі|кембрий]]ге дейінгі жыныстар мен [[палеозой]] жыныстарынан тұрады. Оның жоталары кембрийге дейінгі граниттер мен кристалды тақтатастардан түзілген. [[Каледон қатпарлығы|Каледон]] қатпарлығында алғаш көтерілген Жетісу Алатауының солтүстік және солтүстік-батыс бөліктерінде [[Силур кезеңі|силур]] мен [[Девон кезеңі|девон]] құмтастары мен сазды тақтатастардан тұратын негізгі жыныстармен бірге палеозой шөгінділері де мол. Таудың оңтүстік және оңтүстік-батыс бөліктерінде жоғарғы палеозойдың жыныстары көп. Олар [[Карбон кезеңі|карбон]] мен [[Перм кезеңі|пермь]]нің құмтастары мен тақтатастарынан, әктас пен конгломераттардан тұзілген. Тау аралық аңғарлар мен қазаншұңқырларда, тау етектерінде [[Палеоген кезеңі|палеоген]] мен [[Неоген кезеңі|неоген]] шөгінділері кездеседі.