Мерғали Қадылбеков: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Нұрлан Рахымжанов Қадылбеков Мерғали бетін Мерғали Қадылбеков бетіне жылжытты
ш + 4 санат; ±Санат:Қазақ ғалымдарыСанат:1907 жылы туғандар (HotCat құралының көмегімен)
1-жол:
==Қадылбеков Мерғали Қадылбеков==
[[File:Satpaeva street, Pavlodar.JPG|thumb| alt=A.| ''[[Павлодар]]''.]]
'''МерғалиҚ адылбеков''' ([[1907]], [[Павлодар облысы]], [[Баянауыл ауданы]], [[Жаманқыстау]] ауылы – 27.2.[[1938]], [[Алматы]] қ.) – ғалым, алғашқы қазақ геолог-инж-нің бірі.
'''Қадылбеков Мерғали''' (1907, [[Павлодар облысы]], [[Баянауыл ауданы]], Жаманқыстау ауылы – 27.2.1938, Алматы қ.) – ғалым, алғашқы қазақ геолог-инж-нің бірі. Мәскеу тау-кен ин-тын (1928) бітірген. 1928–30 ж. [[Оңтүстік Қазақстан]], [[Қаратау]] өңіріне және Қырғызстан жеріне геол. барлау жасаған экспед-ның бастығы болды. 1930 ж. Шымкент қорғасын з-тына қажетті шикізат қорын іздеу мақсатында [[Қаратау жотасы (Тянь-Шань)|Қаратау]], [[Іле Алатауы|Іле]] және [[Жетісу Алатауы]]ндағы [[Ащысай қорғасын-мырыш кені|Ащысай]], Қарасай, [[Хантағы]], [[Байжансай қорғасын кені|Байжансай]], Қастек, Қаскелең, Ұзынсу, Шынасылсай, т.б. кен орындарының зерттелуіне жетекшілік етті. «Қазақполиметалл» тресін ұйымдастырушылардың қатарында болды. Орт. Қазақстан жерінен қорғасын, мырыш, мыс, т.б. аса бағалы полиметалл кендерін тапты. [[Қарағайлы]] және [[Қайрақты қорғасын кені|Қайрақты]] түсті металл (Қарағанды облысы), [[Текелі полиметалл кені|Текелі]] қорғасын-мырыш ([[Алматы облысы]]) кен орындарын ашты. Оңтүстік Қазақстан облысы Кентау қ. маңындағы [[Мырғалымсай Қорғасын-Мырыш-Барит Кені]] Қ. есімімен аталған. Оның қазақ тілінде жазған ғыл.-зерт. еңбектері баспасөз беттерінде жарияланып тұрды. Тех. кітаптарды қазақшаға аударуды ғыл. жолға қою мәселесін көтеріп, геол. мен тау-кен ісі жөнінде терминологиялық сөздік жасады. Текелі кен басқармасының бас инж. қызметін атқарып жүргенде 1937 ж. 30 мамырда [[тұтқын]]далып, [[Кеңес өкіметі]]не қарсы ұлтшыл ұйымның мүшесі деген жалған айыппен сотталып, ату жазасына кесілді. КСРО Жоғ. соты Әскери алқасының шешімімен 1960 ж. 11 маусымда ақталды.
 
'''Қадылбеков Мерғали''' (1907, [[Павлодар облысы]], [[Баянауыл ауданы]], Жаманқыстау ауылы – 27.2.1938, Алматы қ.) – ғалым, алғашқы қазақ геолог-инж-нің бірі. Мәскеу тау-кен ин-тын (1928) бітірген. 1928–30 ж. [[Оңтүстік Қазақстан]], [[Қаратау]] өңіріне және Қырғызстан жеріне геол. барлау жасаған экспед-ның бастығы болды. 1930 ж. Шымкент қорғасын з-тына қажетті шикізат қорын іздеу мақсатында [[Қаратау жотасы (Тянь-Шань)|Қаратау]], [[Іле Алатауы|Іле]] және [[Жетісу Алатауы]]ндағы [[Ащысай қорғасын-мырыш кені|Ащысай]], Қарасай, [[Хантағы]], [[Байжансай қорғасын кені|Байжансай]], Қастек, Қаскелең, Ұзынсу, Шынасылсай, т.б. кен орындарының зерттелуіне жетекшілік етті. «Қазақполиметалл» тресін ұйымдастырушылардың қатарында болды. Орт. Қазақстан жерінен қорғасын, мырыш, мыс, т.б. аса бағалы полиметалл кендерін тапты. [[Қарағайлы]] және [[Қайрақты қорғасын кені|Қайрақты]] түсті металл (Қарағанды облысы), [[Текелі полиметалл кені|Текелі]] қорғасын-мырыш ([[Алматы облысы]]) кен орындарын ашты. Оңтүстік Қазақстан облысы Кентау қ. маңындағы [[Мырғалымсай Қорғасынқорғасын-Мырышмырыш-Баритбарит Кенікені]] Қ. есімімен аталған. Оның қазақ тілінде жазған ғыл.-зерт. еңбектері баспасөз беттерінде жарияланып тұрды. Тех. кітаптарды қазақшаға аударуды ғыл. жолға қою мәселесін көтеріп, геол. мен тау-кен ісі жөнінде терминологиялық сөздік жасады. Текелі кен басқармасының бас инж. қызметін атқарып жүргенде 1937 ж. 30 мамырда [[тұтқын]]далып, [[Кеңес өкіметі]]не қарсы ұлтшыл ұйымның мүшесі деген жалған айыппен сотталып, ату жазасына кесілді. КСРО Жоғ. соты Әскери алқасының шешімімен 1960 ж. 11 маусымда ақталды.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 6 том.</ref>
 
==Сілтемелер==
* [[Кеңес]]
* [[Жетісу]]
* [[Кентау]]
==Сыртқы сілтемелер==
[http://refik.ucoz.kz/load/kursty_zh_mystar/d_niezh_zilik_m_khitty_geologijaly_tarikhy/2-1-0-6284 М?хитМұхит]
 
== Дереккөздер==
<references/>
<references/> 1. [[Қазақ энциклопедиясы]], 6 том.
==Толықтыру==
 
{{wikify}}
 
[[Санат:Қазақ ғалымдары]]
 
 
[[Санат:1907 жылы туғандар]]
{{stub}}
[[Санат:Павлодар облысында туғандар]]
[[Санат:1938 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Қазақстан геологтары]]
[[Санат:Сталиндік репрессия құрбандары]]