Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
|||
61-жол:
Жазық өңірлерде жаз ұзақ әрі құрғақ болатын. Жазғы маусым солтүстігінде жылы, орталық бөлігінде өте жылы, ал оңтүстігінде ыстық болған. Шілденің орташа температурасы солтүстігінде 19° С-тан оңтүстігінде 28—30° С-қа дейін артқан. Тауларда жаз қысқа, қоңыржай, қыс біршама жылырақ болған. Жауын-шашын аз. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері орманды алқапта 300—400 мм, далалық аймақта 250 мм- ге дейін кеміген. Сарыарқада 300— 400 мм-ге дейін қайта артады, ал шөл және шөлейт аймақтарда 200—100 мм- ге дейін азайып кеткен. Әсіресе, Балқаш маңында, Арал маңы Қызылқұмның оңтүстік-батысында, Үстірттің оңтүстігінде жауын-шашын өте аз болған (жылына 100 мм-ге жетпейді). Тау бөктерлері мен тауларда жылына 400 м-ден 1600 мм-ге дейін жауын-шашын түсетін болған. Жауын-шашынның мол түсетін кезі солтүстік пен орталық бөлігінде жаз айлары, оңтүстігінде ерте көктем келген. Қазақ КСР-нің барлық аумағында дерлік күшті жел соғатын болған. Қыста солтүстігінде оңтүстік-батыс желдері, оңтүстігінде солтүстік-шығыс желдері, ал жазда барлық жерде солтүстік желдері басым келген. Өсімдіктің өсіп-өнетін мерзімінің ұзақтығы солтүстігінде 190—200 күн, оңтүстігінде 230—290 күн.
=== Мұздықтар ===
Мұздықтардың жалпы саны 2700-ден асады, олардың аум. 2000 км²-те жуық, мұз бен фирнның бүкіл массасы 60 млрд м³ шамалы болған. Барлық мұздықтардың шамамен 1/5 бөлігі аңғарлық мұздықтар, бірақ мұздықтардың жалпы аумағының 1-2-нен астамы солардың үлесіне келген. Мұздықтар негізінен Жоңғар Алатауында, Тянь-Шань жотасында, Алтайдағы Берел тауында кездескен.
=== Ішкі сулары ===
Рельефі мен климатының әр түрлі болуына байланысты жер бетінің ағын сулары да біркелкі бөлінбеген. Шөл далаларда өзен өте аз да, солтүстік бөлігі мен биік таулы өңірлерінде анағұрлым көп болған. Қазақ КСР жерінде 85 мыңға жуық өзен болған. Олардың 90%-і ұзындығы 10 км-ге жетпейтін кішігірім өзендер мен белгілі бір маусымда ғана ағын су жүретін сайжыралар, не бары 228 өзеннің ұзындығы 100 км-ден асқан. Шығысы мен оңтүстігіндегі неғұрлым ірі өзендер өтетін ылғалы мол аймақтарда өзен торы өте жиі 0,2- 0,4 км/км², Қазақ КСР-нің солтүстік бөлігінде бұл көрсеткіш 0,03—0,05 км/км², шелді аймақтарда одан да кем болған.
[[Санат:Қазақстан]]
| |||