Экологиялық жүйе: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Removing Link GA template (handled by wikidata)
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Экологиялық жүйе''', экожүйе – тірі ағзалар жиынтығының қоректену, [[өсу]] және [[ұрпақ]] беру мақсатында белгілі бір тіршілік ету кеңістігін бірлесе пайдалануының [[тарих]]и қалыптасқан [[жүйе]]сі. Экожүйе құрамына [[организм]]дер де, [[Табиғат ескерткіші|табиғи]] орта да кіретін тірі табиғаттың негізгі функционалдық бірлігі болып табылады. Экожүйенің құрылымын [[энергия]]ны [[трансформация]]лаудың үш деңгейі (консументтер, продуценттер, редуценттер) мен қатты және газ тәрізді заттар айналымы құрайды. Экожүйенің қасиеттері оның құрамына кіретін [[өсімдік]]тер мен [[жануарлар]]дың әрекеттеріне байланысты. Әр түрлі экожүйелерде [[өсімдік]]тің [[күн]] энергиясын, [[минерал]]ды заттар мен судың қорын пайдалануы әр түрлі мөлшерде жүреді. [[Биомасса]] мен [[энергия]]ның ауысып, өзгеріп отыратын кездерінде тіршілік қорлары барынша толық пайдаланылатын экожүйелерді [[қаныққан]] деп, ал осы қорды толық пайдаланбайтын экожүйелерді қанықпаған деп атайды.Экологияның ең негізгі объектісі экологиялық жүйе, немесе [[экожүйе]] . Функциялық тұрақтылығы аз уақытқа созылса-да қарым -қатынаста болатын құраыштары бар кез келген бірлікті экожүйе деп атауға болады. Экожүйе деген терминді 1935 жылы бірінші рет ұсынған ағылшын экологі А. Тенсили . А Тенсили [[экожүйе]]нің құрамына организмдерде абиотикалық орта да керетін жер бетіндегі тірі табиғатынтың негізгі функциясының бірлігі деп есептеуі және оның әр бөлігінің екіншіне әсер ететіндігіне назар аударады. Былайша айтқанда экожүйе – зат айналымы мен энергия тасмалдануы жүретін табиғи бірлік . Экожүйеде зат айналымының жүруіне органикалық [[молекулалар]]дың сінімділік түрде белгілі қоры және орагнизмнің үш функцияоналды әр түрлі экологиялық топтары: продуценттер, консументтер, редуценттер болуы керек.<ref>--~~~~«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, X том;</ref>
== Табиғатқа қатер төндіретін факторлар ==
* Жер бетіндегі халықтың өсуі
* Жаһандық жылыну
* Озон қабатының жұқаруы
* Тіршілік ету ортасының күйреуі және өсімдіктер мен жануарлардың кейбір түрлерінің құрып кетуі
* Ауаның ластануы
* Судың ластануы
* Жер асты суларының сарқылуы және ластануы
* Химиялық өндіріс және оған байланысты қауіп - қатерлер
* Экологялық нәсілшілдік
* Энергетика
==Түзушілер==
''Түзушілер'' дегеніміз- фотосинтезді жүзеге асыратын автотрофты өсімдіктрер(негізінен алғанда жоғары сатыдағы өсімдіктер). Қалған ағзалардың барлығы ағзалық заттарды өсімдіктерден және басқа автотрофты ағзалардан алады.