Мұражай алғашында бағалы бұйымдар мен заттар, мәдени жәдігерлерді сақтайтын қазыналық қор ретінде қалыптасты. Мұражайдың қалыптасуына көне замандардағы коллекциялар негіз болды. [[Ежелгі Рим]] шешені Марк Туллий Цицерон: “[[коллекция]] – шашыранды заттарды бір топқа біріктіру” деп түсіндірді. Коллекциялау ісімен [[Аристотель]], Рим патшасы [[Юлий Цезар]], т.б. айналысты. [[Еуропа]]да тарихи музейлермұражайлар 16 – 18 ғасырларда пайда болды. МузейдіңМұражайдың қалыптасуы ұлттық сана-сезімді оятуға, мәдени-саяси идеяларды (ой-сезімді) насихаттауға көмектесті. 1820 жылы [[Германия]]да өнер музейлерімұражайлары құрылды. 1811 жылы [[Ресей]]де – Феодосияда, 1825 жылы [[Одесса]]да, 1828 жылы Керчьте археологиялық бағыттағы және әскери-тарихи музейлермұражайлар құрылды. 19 ғасырда этнографиялық зерттеулердің дамуы нәтижесінде этнографиялық музейлермұражайлар құрылып, олар ғылыми-зерттеу орталықтарына айналды. Олар: [[Будапешт]] (1872), [[Стокгольм]] (1874), [[Париж]] (халықтану музейімұражайы, 1877), [[Роттердам]] (1883) қалаларында құрылған этнографиялық музейлермұражайлар. Ашық аспан астындағы алғашқы этнографиялық мұражайлар Скансенде (Стокгольм, 1891), қасиетті Мартинде ([[Словакия]], 1893), [[София]]да (1893) [[Брюссел]]ьде (1897), Краковта (1910), Арнхемде ([[Нидерланд]], 1912) құрылып, ірі ғылыми ізденістермен айналысты.<ref>Музееведение//под ред. профессор К.Г. Левыкина и др., Музей, 1988</ref>
