Биоген

"Биоген", “Биоген” жабық акционерлік қоғамы— ғыл.-тәжірибелік кәсіпорын. Қазақ мал ш. ғыл.-зерт. ин-тының алыстекті гибридтеу, жануарлар морфологиясы, биогендік сергіткіштер лабораториялары негізінде 1962 ж. Алматыда құрылған. 1962 — 94 ж. Эксперименттік биология ин-ты, 1994 — 98 ж. Жануарлар биотехнологиясы мен ұдайы өсіру ғыл.-тәжірибелік орталығы болып аталған. Құрамында эмбриондар трансплантациясы, жануарлар биохимиясы, иммундық генетика және жануарлар селекциясы лабораториялары мен 1 тәжірибелік кешен бар. Негізгі ғыл. бағыттары: жануарлар генетикасы мен селекциясы, жануарларды ұдайы өсіру мен генетикалық зерттеу негіздері; а. ш. малдарының жоғары сапалы тұқымдары мен қолда бар тұқымдарының биол. өнімді қасиеттерін жақсарту мақсатындағы селекцияның генетикалық негіздері, т.б. “Б-де” алыстекті жануарларды гибридтеудің теориялық және практикалық мәселелері зерттеліп, қой (қазақ арқар-мериносы, КСРО Мемл. сыйл., 1950) мен шошқаның (Жетісу шошқасы) жаңа тұқымдары шығарылды. Қазақстанның батыс және шығыс облыстарында өсіру үшін етті, әрі жүнді кроссбред қой тұқымы сұрыпталды; эволюциялық морфология, иммундық генетика, биохимия, трансплантация (жануарлардың органдарын ауыстыру) мәселелері малдың тұқымы мен жасына, өнімділігіне байланыстыра зерттелді; жануарлар клеткаларында (простагландиннің) физиол. жедел қоспалар биосинтезделіп, иммобилизацияланған ферменттер негізінде простагландинді биокатализатор жасалды. “Б.” Ресейдің бірнеше ғыл. ортылықтарымен, Өзбекcтан Қаракөл ин-тымен, Қырғыз ҒА-ның Физиология және биохимия ин-тымен, Үрімші а. ш. академиясымен бірігіп жұмыс жасайды. “Б-де” акад. Ф.Мұхамедғалиев, В.А. Бальмонт, КСРО Мемл. сыйл. лауреаттары А. Жандеркин, Ә.Есенжолов еңбек еткен.

Пайдаланылған әдебиет

“Қазақ Энциклопедиясы”, 2-том