Атырау: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
уикилендіру |
ш clean up, replaced: Агентство по Статистике РК → Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі using AWB |
||
1-жол:
{{Елді мекен-Қазақстан
|статусы = қала
Line 61 ⟶ 60:
1920 жж. қысқа уақытқа большевиктер Гурьевті ''Чапаев'' деп қайта атаған.
1992 ж. бері қала атауы — Атырау.
== Тарихы ==
Line 68 ⟶ 67:
Жайық-Каспий жолы Азия елдерімен басқа да елдерге жол ашатын «әрі қақпа,әрі кілт» болатынына көзі жеткен патша өкіметі,ХVІІ ғасырдың 30-шы жылдарының аяғында Ярославлдық көпес, бай саудагер Гурьевтер әулетіне Жайық бойында балық кәсіпшілігін ашуға және бекініс тұрғызуға рұқсат қағазын береді.
1640 жылы Гурьевтер әулетінің басшысы Гурий Назарьев, балалары Михаил, Иван және Андреймен Жайық бойына келіп қоныстанып, өнеркәсіптерін ашып, [[Жайық]] және [[Ембі]] өзені балықтарын өндірістік және сауда мақсатында пайдалана бастайды.
Бой көтерген қала мен балықшылық өндіріс табыстары осы өңірді мекендеуші байырғы қалмақтар мен орыс казактарының қызғаныштарын туғыза бастайды. Ақыры қашанда көршілерімен жауласып-қырқысып отыратын қала, қалмақтардың тонауына ұшырайды.
Жайық бойындағы бұл оқиға [[Астрахан]] әскерлері басшылығын елең еткізді.
Ағаштан тұрғызылған қорған қамал жаудан және өрттен қорғануға қорғаныс бола алмайтынына көздері жеткен патша үкіметі,теңіз маңы және Жайық бойының қорғанысын күшейту мақсатында, 1645 жылдың 18 ақпанында М.Гурьевке қаланы [[қамал]] етіп тұрғызуға рұқсат береді. Рұқсат қағазында қала қамалын Астрахан қаласының үлгісіндей етіп тұрғызу көрсетіледі.
Тас қала-қорғанның құрылысы 1647 жылдың 6 маусымында басталып кетеді. Тұрғызылып жатқан қала 1649 жылы казактар атаманы И.Кондырев бастаған казактар тобының шабуылымен тоналады.
Line 152 ⟶ 151:
* Атырау қаласы — 195,6 мың адам;
* [[Балықшы кенті]] — 17,1 мың адам;
* [[Жұмыскер (Атырау облысы)
* Ауылдық тұрғындар -57,5 мың адам;
{| class="wikitable"
|-
! 1959 !! 1970 !! 1979!! 1989!! 1999 !! 2009 !!2010 !!2011 !!2012 !! 2013!!2014<ref>http://pop-stat.mashke.org/kazakhstan-cities.htm
|-
| 78 143 || 114 277 || 130 916 || 149 261 || 142 497 || 165 387 ||171 900 ||176 937 ||182 866 ||189 211 ||195 674
|}
Атырау қаласында 84 ұлт өкілдері тұрады.
Облыстың 2014 жыл басындағы деректер бойынша жекеленген этностар құрамы төмендегідей:<ref>
{| class="wikitable"
Line 182 ⟶ 181:
== Мәдениеті ==
Мұнда мұнай өнеркәсібінің жобалау институты, [[Атырау университеті|университет]], [[Атырау облыстық драма театры
== Білім жүйесі ==
* Жалпы білім беретін [[мектеп]] саны — 68;
* [[Мектепке дейінгі мекеме]] саны — 25;
* [[Жоғарғы оқу орны
* Орта арнаулы оқу орны — 11.
Line 238 ⟶ 237:
==Архитектурасы==
Атырау архитектуралық құрылысы жағынан үшке бөлінеді. Жайықтың оң жағасындағы ескі қалада негізінен ''20 ғасырдың басында'' салынған бір қабатты ағаш және кірпіш үйлер кездеседі. Орталық бөлігінде екі қабатты тас үйлер, ''4 – 5 қабатты тұрғын үйлер'' мен мекеме жайлары бар. Өзеннің сол жағалауында кеңес өкіметі жылдары «[[Ембімұнай]]» кенті мен мұнай айыру зауытының қалашығы пайда болды. [[Жайық]]қа салынған көпір (''1965'') [[Еуропа]] мен [[Азия]] құрлықтарында жатқан қаланың екі бөлігін байланыстырады.
===Қаланың назар аударарлық орындары===
Line 309 ⟶ 308:
[[Санат:Жайық бойындағы қалалар]]
[[Санат:Атырау облысы қалалары]]
{{Kz-geo-stub}}
| |||