|
'''Хакастар''' — [[Ресей Федерациясы]] құрамындағы [[Хакасия]] [[Республика]]сының жергілікті тұрғындары. Хакасия, [[Тыва]] және [[Красноярск]] өлкелерінде де тұрады. Жалпы саны 81 мың адам ([[2003]]). Антропол. жағынан оңт. [[сібір]] (тұран) [[нәсіл]]іне жатады. [[Түрік]] тобындағы [[хакас тілі]]нде сөйлейді, үш диалектісі сақталған. Жазуы [[кириллица]]ға негізделген. [[Христиан]] дінінің [[православие]] тармағын тұтынады. Хакастар этногенезінде түрік (енисейлік қырғыздар, телеуттер, т.б.), кет (ариндер, кталар, т.б.), самодий (маторлар, комасиндер, т.б.) құрауыштары өзіндік рөл атқарған. Хакастар-дың 17 ғ-ға дейінгі тарихы аз зерттелген. Олар ерте заманда аңшылықпен және мал ш-мен айналысқан. [[Орта ғасырлар]]да [[Енисей]] қырғыздарының құрамында болды.
[[1209]] ж. [[Шыңғыс хан]] ханғаға, кейіннен ойраттарға бағынды. Бір бөлігі [[Тянь-Шань]] өңіріне қоныс аударып, қырғыз халқының қалыптасуына ұйтқы болды. 17 — 18 ғ-ларда Хакастар Минусин қазаншұңқырын бірнеше шағын ұлыс болып мекендеген. 18 ғ-да оларды Ресей құрамына қосып алады. Нәтижесінде Хакастар дәстүрлі дінін (бақсылық, аруаққа табыну, т.б.), ұлттық тілін, ру-тайпалық бөлінісін жоғалта бастады. [[Қазан]] төңкерісіне дейін Хакастар-ды минусиндік және абакандық “татарлар” немесе “түріктер” деп те атаған. Хакастар жартылай көшпелі мал ш., аңшылық пен егіншілік кәсібімен айналысқан. Ұлттық баспанасы киіз үй болған. [[Киім]]дерін аң, мал терілерінен тіккен. Әйелдер ұзын тон, шапан, жағалы ұзын көйлек, т.б. киімдер киген. Әр түрлі әшекейлер, (алқа, т.б.) таққан. Қолөнерінде ұсталық кәсіп, зергерлік дамыған. Көп жағдайда тұрмысқа қажетті бұйымдар жасап, малға, т.б. бағалы заттарға айырбастап отырған. Өзіндік фольклоры сақталған. Қазіргі таңда ассимиляцияға ұшырағанына қарамастан, бұрынғы жосын-жоралғыларын, салт-дәстүрлерін қайта жаңғыртуға ұмтылуда.
== Сілтемелер: ==
|
