Аналитикалық философия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш уикилендіру
ш уикилендіру
1-жол:
[[Сурет:Young frege.jpg|thumb|right|200px|[[Готлоб Фреге]]]]
'''Аналитикалық философия''' (analytic philosophy, немесе analytical philosophy)- екі мағынада айтылады. Бірі, XX ғ-дың бастапқы мезгілінде Ағылшын тілді мемлекеттерде (бастысы [[Англия]] және [[АҚШ]], [[Канада]], [[Австралия]] және [[Жаңа Зеландия]] қатарлылар) пайда болған арнайы мақсат және әдістеме бойынша қалыптасқан философиялық ағым. Енді бірі, бүгінге дейінгі филосоия зерттеуінің бір "үлгісі", "ерекше әдісі" ретінде кез келген бағыттағы философиялық ағым қолдануы мүмкін әдіснама. Екінші мағынадағы Аналитикалық философияда арнайы мақсат жоқ, ол қарастыратын мәселе алуан түрлі, кең ауқымды болып келеді.
== Аналитикалық философия ағымы ==
Аналитикалық философия ағымы бойынша заманауи [[формал логика]]ны басшылыққа алып, "мәселеге жінтікті талдау жасау"(анализ) философиялық прогрессті іске асыратын өзекті міндет есептеледі. Бұл ағым ХХ ғ-дың басында шарықтау шегіне жетті. Бұл кезде Аналитикалық философия өкілдері тілдегі күңгірт ұғымдар тізбегіне талдау жасап, астыртын логикалық құрылымдарды аршуды дәріптеді.<ref>See, e.g., Avrum Stroll, ''Twentieth-Century Analytic Philosophy'' (Columbia University Press, 2000), p. 5: "[I]t is difficult to give a precise definition of 'analytic philosophy' since it is not so much a specific doctrine as a loose concatenation of approaches to problems." Also, see Stroll (2000), p. 7: "I think Sluga is right in saying 'it may be hopeless to try to determine the essence of analytic philosophy.' Nearly every proposed definition has been challenged by some scholar. [...] [W]e are dealing with a family resemblance concept."</ref><ref>See [[Hans-Johann Glock]], ''What Is Analytic Philosophy'' (Cambridge University Press, 2008), p. 205: "The answer to the title question, then, is that analytic philosophy is a tradition held together ''both'' by ties of mutual influence ''and'' by family resemblances."</ref> Өйткені, логикалық құрылымға мән бермеу тілдің беткі қабатына шектелуден туатын түрлі адасушылдықтарды туғызады. Бұл түрдегі логикалық анализ әдіснамасы арқылы аналитикалық философтар философияның негізгі мәселесін шештік, егер шешілмеген мәселе болса, оның бәрін тілдің беткі қабатындағы алдамшылықтар туғызған деп есептеді. Олардың ойынша, мәселе не теріс қойылған "жалған мәселе" болуы, не белгілі бір тілдік формаларды қолдануға байланысты болуы, не философияға қатысы жоқ болуы мүмкін, немесе жеке ғылыми жолмен шешілуі мүмкін.<ref>Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7</ref> Олардың бұл пікірінің сенімдірек болуына көбінесе [[Рассел, Бертран|Рассел]] және [[Готлоб Фреге|Фреге]] қатарлы философтардың математиканы логикаға айналдыру жұмысының табысты болуы<ref>{{cite journal |last=Russell|first=Bertrand|year=1905|title=On Denoting|journal= [[Mind (journal)|Mind]]|volume=14|pages=473–93|url=http://www.fh-augsburg.de/~harsch/anglica/Chronology/20thC/Russell/rus_deno.html}}</ref>, әсіресе Расселдің [[Шектеулі Сипаттама теориясы]] көмектесті.<ref>''A History of Western Philosophy'' (Simon & Schuster, 1945), p. 834.</ref> Бұл мезгілдегі белсенді тұлғалар [[Рудольф Карнап|Карнап]], [[Э. Мур]], алғашқы кездегі [[Людвиг Витгенштейн|Витгенштейн]] қатарлылар болды.
 
== Аналитикалық философия әдіснамасы ==