Қаратөбе ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

== Тарихи тұлғалары ==

 

 

'''Бөкеев Шәңгерей Сейіткерейұлы''' 1847 жылы Орда ауданы Жасқұс ауылында дүниеге келген - классик ақын, шығыс әдебиетінен, еуропа, орыс әдебиетінен сусындап, қазақтың суырып салма поэзиясы дәстүрін жазба әдебиетке ұластырған аса білімдар ақын. Бес жасында ата-анасынан жетім қалады. Бірақ ағаларының қамқорлығымен Орынбор кадет корпусында, Астрахан гимназиясында оқыған. Орыс тілін үйреніп, әдебиет пен мәдениетке ден қояды. Сарытау (Саратов) мен Самара аралығындағы ата қонысы - Көлборсыда өмір кешеді. Аңшылық-саятшылықты, табиғат сұлулығын, ән-күйді, көркем сөз өнерін ұнатады, өзін-өзі үнемі рухани жетілдіріп отырады, өлеңдер жазады. 1917 ж Көлборсыдан көшіп, қазіргі Ақжайық ауданы жеріне келеді. Шығармалары 1911-12ж. «Шайыр», «Көксілдер», 1926 ж. «23 жоқтау» жинақтары жарық көрген. 1934жылы жеке жинағы, кейінгі жылдарда шығармалары оқулықтар мен жинақтарда жарияланып отырды. Уақыт, заман, табиғат, ғылым, өнер туралы толғанады. «Өмірдің өтуі», «Ғылым», «Эдисон»,т.б.өлеңдері өзгермелі,өтпелі өмірдің заңдылығын ежелгі қазақ поэзиясының ең құнарлы сөздерімен,әсерлі суреттерімен бейнелейді. Поэзиясында парасатты, ойлы, дала қазағының ой-қиялы, ақын өмір сүрген дәуірдің алуан сырлары кәсіпқой шеберлікпен өрнектелген. Халық өмірімен біте қайнасып, араласып отырған ол, Ғұмар Қарашты ауыл балаларына оқытушы етіп ұстайды. Оған орыс тілін үйретіп, орыс роман, повестерін мазмұндап береді. Ғұмар оны малшы шаруаларға әңгімелеп отырады. Шәңгерей бірқатар орыс ақын-жазушыларының шығармаларын М.Ю. Лермонтовтың «Қашқын» поэмасы, т.б. қазақ тіліне аударған. Бөкеев ел ауызындағы әдеби мұраларды жинақтап, оны бастырып шығаруға қамқорлық жасайды. Жазықсыз жапа шеккен Қубала ақын сияқты бұқара халық өкілдеріне қол ұшын беріп отырады. Оралда «Қазақстан» газетін шығаруға атсалысады. Бөкеев қазақ поэзиясында өзіндік өрнегі айқын, сыншыл лирик әрі философ ақын. «Үш ғасыр жырлайды» және «Бес ғасыр жырлайды» топтамаларына өлеңдері енген. Ақбақайдағы мәйтіне қорған және мәрмәр тақта 2006 жылы қойылды.

Махамбет, Ы.Шөреков шығармаларын жинастыруға үлес қосты. Л.Н.Толстой, А.С.Пушкин, С.Неплюев, т.б. шығармаларын, көне орыс әдебиеті ескерткіші «Игорь жорығы туралы жырды» (1951,1985) қазақ тіліне аударған. 1989 жылы Батпақкөл ауылындағы орта мектепке Берқайыр Аманшиннің есімі берілді.

 

Тұңғыш жазған өлеңі «Батырақ Ғалиасқар»(1928). «Ерғожа мен Егізбай»(1929), «Шабуыл»(1929), өлеңдер жинағы; «Өмір жыры»(1938), «Исатай-Махамбет» көтерілісін бейнелейтін «Айқас» прозасы (1934), «Қанды асу» (1957) кітаптары, қазақ орта мектебінің 8-9 кластарына арналған «Әдебиет теориясы» оқулығы шыққан. Махамбет шығармаларын жинап бастырып, Махамбет өлең-жырлары туралы (1948), «Абайға дейінгі қазақ поэзиясы және Абай поэзиясының тілі» туралы монографиялар шығарады. 1958-60 жылдары 2 томдық «Қазақ эпосы мен әдебиеті тарихының мәселелері», 2 томдық «Әдебиет тарихы», 2 томдық «Әдебиет тарихы» кітаптарын, жоғарғы оқу орындарының студенттеріне арналған 18-19 ғасырлардағы «Қазақ әдебиеті»оқулығын жазды. Сондай – ақ қазақ әдебиетінің теориялық мәселелерін зерттеген «Стиль - өнер ерекшелігі» (1966) кітабын жарыққа шығарған.

1958 жылы Қаратөбе еліне келіп Мұхиттың зиратын тауып, ескерткіш белгі қойылуына, оның мәртебесін көтеру мақсатында жұмыстар жүргізген ғалым.