|
[[Сурет:Black Square.jpg|thumb|[[Малевич, Казимир|Казимир Малевич]], ''Қара шаршы'' [[1915]]]]
'''Абстракционизм''' ({{lang-en|abstractio}} — дерексіздік, бөлініс, оқшаулық) — қазіргі [[заман]] өнеріндегі [[қоршаған орта]]ны бейнелеуде нақты қаттарды ескермейтін ағым. Абстрактілі өнер шындықты тiкелей керсетпейтiндiктен, оны кейде «затсыздандырылған», деп айтады.
Ол үшiн бейнеленетiн нерселердiң көркемдiк бiтiмдерi (кеңiстiктегi формалары, аумағы, бояуы,т.б.) маңызды емес, бiрiншi орынға суреткер-тұлғаның субъектiлiк [[Көңіл күйі|көңiл-күйi]] шығады.
50 жылдан бастап АҚШ-та «абстрактi экспрессионизм» (М.Ротко, Л.Горки, Дж.Поллок т.б.) деп аталатын, өз әдicтерiн «таза психологиялық автоматизм» деп жариялаған мектептер пайда болды.
Абстракационист — кескiндемешiлер заман динамикасын бiлдiретiн өзiндiк әдicтер мен тәсiлдер қалыптастырды, олар бүгiнгi күні [[дизайн]]да, [[театр]], [[кино]] мен [[теледидар]]да және бөлмелер интерьерi мен қызметтiк офистердi көркемдеуде кең қолданыс тауып келеді.
Көркемдік форманың қандай да кқріністерінен ([[фактура]], аумақ, бояу) бас тартқан абстракті өнердің алғашқы үлгілерін [[Германия]]да [[В.В.Кандинский]], [[Франция]]да [[Р.Депоне]], [[Испания]]да [[Ф.Пикабия]], [[Ф.Купха]], [[Ресей]]де [[К.С.Малевич]], [[М.Ф.Ларионов]], [[Н.С.Гончарова]], [[НидерландияНидерланд]]дағытағы жаңа пластикалық өнер өкілдері [[П.Мондариан]], [[Т. ван Дусбюрг]Дусбюр] т.б. жасады. [[1-дүние жүзілік соғыс]]тансоғыстан кейін Абстракті өнер көріністері [[дадаизм]] мен [[сюрреализм]] өкілдерінің жекелеген шығармаларынан байқалды. Сонымен бірге [[архитектура]]да, [[безендіру өнері]]нде өнерінде бейнесіздікке ұрыну, математикалық және инженерлік талаптарға бағынатын құрылыстар салу бағыты пайда болды (“Стиль”, “Баухауз” топтарының тәжірибесі). 30жылы1930 жылы басында негізінен Францияда әр ұлттың және әр бағыттың суреткерлерін біріктірген абстракті өнер топтары болды (“Нақты өнер”, 1930 ж; “Шеңбер мен төртбұрыш” 1930; “Абстракция және шығармашылық” 1931 жылы). Бірақ абстракті өнер ол кезде кең қанат жая алмады, 30 жылдардың ортасында бұл топтар ыдырап кетті. [[2-дүние жүзілік соғыс]] жылдарында [[АҚШ|АҚШ]]-та]] “абстракті экспрессионизм” (кескіндемешілер Дж.Поллок, М.Тоби т.б.) деп аталатын, өз әдістерін “таза психологиялық автоматизм” деп жариялаған, оқыс бояулар мен кескіндердің қиюласуын дәріптеген мектептер пайда болды. 50 жылдары абстракті өнер көркемөнердегі негізгі түрлердің біріне айналды. 60 жылдардың ақырына дейін Абстракті өнер ресми танылған жоқ, сыңаржақ бағаланды. Қатаң идеологиялық қысымға қарамастан абстракті өнердің әр түрлі бағыттары пайда болды.<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref><ref>Қазақ ұлттық энциклопедиясы</ref>
==Дереккөздер==
<references/>
*Қазақ ұлттық энциклопедиясы
{{Stub:Қазақ мәдениеті}}
{{wikify}}
[[Санат:ӨнерБейнелеу өнері]]
[[Санат:Мәдениеттану]]
|
