|
'''Бұрғы''' - [[металл]], [[ағаш]] т.б. материалдарды тесуге және дайын тесіктерді кеңейтіп өңдеуге арналған кескіш [[аспап]]; жұмысшы белігінде кесуші элементтері бар, ал құйрықшасы станоктың шпинделіне бектіліп, жұмыс атқару үшін одан қозғалыс алатын тесіктерді тесу және кеңейту үшін арналған шыбық түрінде болып келген кесуші құрал.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын — Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007 жыл.-29 1 б. ISBN 9965-08-234-0</ref>
Бұрғы білік тәріздес болып келеді, оның жұмыстық бөлігінің ұшында кескіш не калибрлеуіш тетігі болады, ал сабы бұрғылау станогының шпинделіне немесе [[патрон]]ына, қол аспапқа ([[электр бұрғы]], [[бәрбі]], [[қол бұрғы]], т.б.) бекітіледі. Бұрғының негізгі қозғалысы — [[айналыс]] және осьтік беріліс. Бұрғы құралымына байланысты [[винт]]тік (бұрамалы) немесе [[спираль]]ді бұрғы, түзу жырашықты бұрғы, центрлік бұрғы, т.б. болып ажыратылады. Бұрғы [[көміртек]]ті, легирленген, жылдам кесетін болаттан жасалады, беті қатты қорытпалардан не композициялы материалдардан жасалған қабаттармен жабылады.<ref name="name"/>
===Классификациясы===
*''' [[Бұрамалы бұрғы]] (''Винтовое сверло'')''' — қ. Спираль бұрғы.
*''' [[Бір жақты бұрғы]] (''Сверло одностороннего резания'')''' — бір негізгі кесу жиегі бар бұрғы.
*''' [[Көп сатылы бұрғы]] (''Комбинированное ступенчатое сверло'')''' — екі және одан да көп тесіктерді бір уақытта бұрғылауға арналған бұрғы.
*''' [[Зеңбіректі бұрғы]] (''Пушечное сверло'')''' — осьпен бірге тікбұрыш құрайтын бір негізгі кесу жиегі бар жартылай цилиндр түріндегі бұрғы.
*''' [[Қауырсынды бұрғы]] (''Перовое сверло'')''' — екі кескіш жиегі бар тілімшемен аяқталатын өзек түріндегі бұрғы.
*''' [[Айнамалы бұрғы]] (''Вращающееся сверло'')''' — айналмайтын тетікті айналу қозғалысымен өңдейтін бұрғы.
*''' [[Айналмайтын бұрғы]] (''Невращающееся сверло'')''' — айналмалы тетікті тек осьтік орын ауыстыру арқылы өндейтін бұрғы.
*''' [[Балдақты бұрғы]] (''Кольцевое сверло'')''' — өнделетін материалдың орталық бөлігін өзек түрінде қалдыра отырып, балдақты беттері бойынша жоңқа алатын бұрғы.
*''' [[Құрама бұрғы]] (''Сборное сверло'')''' — жекелей жасалған жұмыс бөлігі мен сағадан біріктірілген бүрғы.
*''' [[Мылтық бұрғысы]] (''Ружейное сверло'')''' — терең бұрғылауға арналған ұзындығы әр түрлі екі негізгі кесу жиегі, жақсартылған бағыты мен АСС (арнайы салқындату сүйығы) жеткізу тесігі бар бұрғы.
*''' [[Спираль бұрғысы]] (''Спиральное сверло'')''' — екі кесу жиегі мен жоңқа шығаруға арналған бұрама бунақтары бар бұрғы.
*''' [[Монолит бұрғысы]] (''Монолитное сверло'')''' — тезкескіш болаттан (0,1 — 1,0 мм диаметрлі) немесе қатты қорытпадан (0,6—1,0 мм) тұтас жасалған кіші диаметрлі бұрғы.
*''' [[Центрлегіш бұрғы]] (''Центровочное сверло'')''' — стандарт центрлітесіктер оюға арналған жұмыс бөлігі бұрғылағыш жөне үңгігіш бөліктерден тұратын бұрғы.<ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2</ref><ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:
Машинажасау. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-417-6</ref>
{{commons|Drill bit}}
==Дереккөздер==
| 