Космополитизм: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Космополитизм - әлемдік азаматтық идеологиясы. [[Ежелгі Грекия]]да индивидуалистік ілім ретінде пайда болып, ол әлемдік үстемдік теориясы болған жоқ, дегенмен, кешеу ежелгі дәуірде грек әлемінің ([[Александр Македонский]]) және [[Рим империясы]]ның ([[Траян Марк Улпий|Траян]], [[Адриан Каэтано|Адриан]]) ықпалын және үстемдік аймағын кеңейтуге негіз болды, орта ғасырда [[христиандық]] та (ең алдымен, [[католик]] шіркеуі) осы тұрғыда қабылданды. Келесі дәуірлерде - Қайта Өрлеу, Ағарту - әлемдік азаматтықтың космополиттік идеалы феодалдық және ұлттық-тайпалық бытыраңқылыққа қарсы бағытталды ([[Данте Алигьери|Данте]], [[Кампанелла]]), азамат пен адамның бостандығы идеяларын уағыздады ([[ГоттһольдГоттхольд Ефраим Лессинг|Лессинг]], [[Иммануил Кант|Кант]], [[Фихте Йоһанн Готтлиб|Фихте]], [[Шиллер Фридрих|Шиллер]], [[Гете, Иоганн Вольфганг|Гете]]). Социалистік және коммунистік идеологиялардың қалыптасуы дәуірінде космополитизм мен [[интернационализм]] принциптерін қарсы қою орын алды, космополиттік идеалдар солшыл қанаттағы идеологтармен "буржуазиялық азғындық" ретінде бағаланды, олар ұлттық және мәдени ерекшеліктерден бас тартуды уағыздап, ұлттық және мемлекеттік егемендікке қарсы бағытта деп түсіндірді. Бұлай бағалаудың сарқыншақтарын жаһандануға қарсылардың (антиглобалистердің) көзқарастарынан байқауға болады, өйткені қазіргі [[жаһандану]] үрдісінің идеологиясы мен тәжірибесі кәбіне олардың жалпы әлемдік және демократиялық түсінігіндегі космополиттік көзқарастар мен пікірлерге сүйенеді.<ref>Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.