62 330
өңдеме
No edit summary |
No edit summary |
||
{{мағына|Теңіз (айрық)}}
{{Көл
|
|
|
|Сурет-тереңдігі =
|Сурет-тереңдігіне-тақырыбша =
|Орналасуы = [[Орталық Азия]], {{KAZ}}, [[Ақмола облысы]] [[Қорғалжын ауданы]]
|
|Бассейн-елдері =
|Көлдің-түрі =
|Құятын-өзендер = [[Нұра]], [[Құланөтпес]] өзендері, Еспесай, Үлкен және Кіші Тобылғысай, т. б. жылғалар
|Шығатын-өзендер =
|Ауданы = 1161,5 км<sup>2</sup>
|Ұзындығы = 74,4 км
|
|
|Орташа-тереңдігі =
|
|
|
|Деңгейі = 304,4 м биіктікте
|
}}
'''Теңіз көлі'''– [[Қазақстан көлдері|Қазақстан]] ның көлі. [[Теңіз көлі|Теңіз]]-[[Қорғалжын (көл)|Қорғалжын]] алабындағы көл.
== Географиялық орны ==
[[Ақмола облысы]] [[Қорғалжын ауданы]]ның оңтүстік-батысында. Көл ойыстың батыс бөлігіндегі тектоникалық қазаншұңқырда жатыр. Солтүстік және Орталық Қазақстандағы ірі тұзды су қоймаларының бірі, теңіз деңгейінен 304,4 м биіктікте орналасқан. Көл үлкен батыс бөліктен және солтүстік-шығыстағы шығанақты бөлігінен тұрады.
== Гидрографикасы ==
==Дереккөздер==▼
Теңізге құятын өзен суларының азаюына байланысты ауданыы кейінгі жылдары 1161,5 км<sup>2</sup> дейін кішірейді (бұрын 1590,0 км<sup>2</sup> болатын), ұзындығы 74,4 км, ені 32 км (бұрын 40,2 км). Жағалау сызығы 488,0 км. Су жиналатын алабы 94900 км<sup>2</sup>. Негізгі бөлігінің тереңдігі солтүстігінде 6,75 м (бұрын 8 м), шығанағында 3 м. Көл түбі жайпақ, тегіс, негізінен қоймалжың сұрғылт қара түсті, емдік қасиеті бар тұнбадан тұрады. Солтүстік-шығыс бөлігінде балдыр өседі. [[Желтоқсан]]да қатады, мұзының қалыңдығы 1 м-ге жетеді, сәуірде ериді. Су деңгейі көктемде 0,5 м-ге көтеріледі, қазанда төмендейді. Көлде жыл бойы су болады. Теңізге [[Нұра]], [[Құланөтпес]] өзендері, Еспесай, Үлкен және Кіші Тобылғысай, тағыда басқа жылғалар құяды.
== Жағалау сипаты, балықтары ==
Көлдің батыс жағалауы аласа төбешікті, басқа жағы жатық, түйетайлы, жазыққа ұласады. Жағасы [[гипст]]і [[саз]]дан түзілген, батыс жағасы тастақты. Шығыс жағалауы шығанақтармен қатты тілімделген, мұнда үлкенді-кішілі 70 арал бар. Көлге су құстары ұя салады (жылына 50 мың жұпқа дейін), оның ішінде кәдімгі қоқиқаз (21 мың басқа дейін) бар. Суында [[Мөңке балық|мөңке]], [[оңғақ]], [[нәлім]], [[Алабұға (балық)|алабұға]], [[Торта балық|торта]], [[шортан]], [[аққайран]] сияқты балықтар мекендейді. Көл суы ашқылтым. Суы көп жылдары солтүстік-шығыстағы шығанағының тұздылығы 2,9%, суы аз жылдары 18,2% болады. Теңіз [[Қорғалжын қорығы|Қорғалжын мемлекеттік қорығы]]ның құрамына кіреді. <ref name="source1">[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref>
▲== Дереккөздер ==
[[Санат:Солтүстік Қазақстан облысы көлдері]]▼
{{дереккөздер}}
|