Мүйізді ірі қара мал шаруашылығы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш →Дереккөздер: clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
ш «Мал шаруашылығы» деген санатты аластады; «Сиыр шаруашылығы» деген санатты қосты ([[УП:H... |
||
1-жол:
'''Сиыр
== Тарихы ==
Сиыр өсіру осыдан ''7 — 8 мың'' жылдай бұрын жабайы сиырларды (''тур, зубр, бизон, бантенг, зебу, қодас'') қолға үйретуден басталды. Қазақстанда ерте замандардан бері күтімді аса қажет етпейтін жайылым малдары (''қой, ешкі, жылқы, түйе'') көптеп өсіріліп келді. Мүйізді ірі қара шаруашылығы (''әсіресе сүтті бағыттағы'') 19 ғ-дың басынан еліміздің қара топырақты құнарлы аудандарына орыс шаруаларының жаппай қоныстануына, қалыптасқан саяси-әлеуметтік өзгерістерге сай, жергілікті халықтың көшпелі тіршіліктен тұрғылықты өмір сүруге ауысуы нәтижесінде қарқынды дами бастады.
== Өнімділігі ==
*[[1820]] — [[1865|65]] жылы [[Орталық
*[[1899]] — [[1916]] жылы ''17,3 — 22,8%-ды'' құраған.
*[[1917]] — [[1922|22]] жылы сиыр малының 1/3 бөлігі шығынға ұшыраса
*[[1930]] — [[1940|40]] жылы олардың саны қарқынды өсті.
Осы мақсатта өнімділігі аз жергілікті мал тұқымы еуроп. тұқымдар — герефорд, швиц, симменталь, голланд сиырларымен, қырдың қызыл сиырымен будандастырылып, малдың мол өнімді тұқымдары алынды. [[1974]] жылы мүйізді ірі қара саны ''5,36 млн-ға'' жетіп, жылқы, түйе түліктерін қоса есептегендегі мөлшерден ''5,3 есеге'' басым болды. <ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>
== Мал тұқымы ==
Ұзақ уақыт жүргізілген ғылыми практикалық жұмыстардың нәтижесінде елімізде алғашқы етті мал тұқымы — қазақтың ақбас сиыры, сондай-ақ сүтті-етті тұқым — алатау сиыры мен сүтті тұқым — әулиеата сиыры шығарылды. Осымен қатар қырдың қызыл сиыры мен симменталь сиырының белгілі бір аймақтардың табиғи-шаруашылық жағдайына бейімделген жаңа түрлері алынды. Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенінің дамуында мүйізді ірі қара шаруашылығы ерекше орын алады. Оның'' 93,5%-ы'' шоғырланған жеке меншік иелігіндегі шаруашылықтарда мал санының өсуі орта есеппен ''5,9 — 6,5%-ға'', [[ет]], [[сүт]] өндіру мөлшері'' 3,5 — 6,0%-ға'' өсті.
18-жол:
==Дереккөздер==
<references/>
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:
{{stub}}
| |||