Судың кермектігі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Қайталанған нәрсені өшірдім. Тег: Mobile edit Mobile web edit |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
▲<p style="text-indent: 25px;"> Табиғатта таза су кездеспейді: оның құрамында қандай да бөгде заттар болады. Табиғи су топырақпен жанасқанда одан гидрокарбонаттар мен басқа тұздарды шаяды. Мұндай суды кермек су деп атайды. Кермек суда ет, көкөніс және жармалар нашар піседі, сабын нашар көбіктенеді, ерімейтін тұздар шөгінді түрінде жиналады. Кермек су шәйнекте және жылу қондырғыларының жүйесінде, бу қазандықтарында қақ түзеді, нәтижесінде олар өте қатты қызып, қопарлуы мүмкін. '''Cудың кермектігі'''— құрамында [[кальций]] (Са<sub>2+</sub>) мен [[магний]] (Мg<sub>2+</sub>) иондарының (негізінен [[карбонат]] түрінде) болуынан қалыптасатын судың қасиеті. Cудың кермектігі көрсеткіші 1 литр судағы миллиграм-эквивалентпен (мг-экв/л), кей елдерде градуспен өлшенеді. Табиғи сулардың кермектігі өте кең ауқымда ауытқиды: тайга мен тундра белдеміндегі өзен, көлдерде 0,1-0,2 мг-экв/л-ден кейбір жер асты сулары мен [[мұхит]], теңіз суларында 80-100 мг-экв/л-ге дейін. [[Кермек су]] тұщы болса да, нашар сабындалады, бу қазандықтарының қабырғаларына тат түзеді, [[қант]], [[былғары]] және басқа да көптеген өнеркәсіп салаларында пайдалануға жарамайды. Cудың кермектігі анықтамасы бойынша: жалпы, уақытша (жойылатын), тұрақты, [[Карбонаттар|карбонаттық]], қалдық болып бөлінеді. Жалпы кермектік суда кальций мен магнийдің барлық тұздарының болуынан қалыптасады. Уақытша және карбонаттық кермектік онда [[кальций]] мен [[магний]]дің тек гидрокарбонаттық (HCO<sub>3</sub>)және карбонаттық (СО32~) [[тұздар]]ының болуымен байланысты. Мұндай кермектілікті суды қайнату арқылы кетіруге
болады. Тұрақты (жойылмайтын) кермектік жалпы және жойылатын кермектіктердің айырымына тең. Қалдық (бейкарбонаттық) кермектік жалпы және карбонаттық кермектіктердің айырымына тең. Біздің елімізде судың кермектігі 1 дм<sup>3</sup> судағы Са<sub>2+</sub> мен иондарының миллиграмм-эквиваленттік мелшерімен көрсетіледі. Кермектіктің бір мг-экв-ті 20,04 мг/дм<sup>3</sup> кальций мен 12,16 мг/дм<sup>3</sup> магнийдің косындысына тең. Шетелдерде cудың кермектігі неміс (H°), француз (F°), ағылшын және американ (А°) градусымен өлшенеді. Осы өлшемдермен салыстырғанда 1 мг-экв - 2,8 Н°, 5,0 F°, 3,5 А° ағылшын, 50,0 А° американ градусына тең. Табиғи сулар кермектік дәрежесіне қарай бес топқа бөлінеді: өте жұмсақ су (1,5 мг-экв-ке дейін), жұмсақ су (1,5—3,0 мг-экв), орташа кермек су (3,0—6,0 мг-экв), кермек су (6,0—9,0 мг-экв) және өте кермек су (9,0 мг-экв-тен жоғары). Қазақстанда ауыз су ретінде жалпы кермектігі 7—20 мг-экв болатын жер асты сулары пайдаланылады.<ref>Мұнай және газ геологиясы танымдық және кәсіптік-технологиялық терминдерінің түсіндірме сөздігі. Анықтамалық басылым. — Алматы: 2003 жыл. ISBN 9965-472-27-0</ref>
Line 19 ⟶ 18:
Осы тәсілдің мәні суды алдын-ала 70 – 80 оС дейін жылыту немесе қайнатуда болып тұр. Бұл тәсіл тек уақытша (карбонатты) кермектікті жояды. Уақытша кермектікті суды қайнату арқылы (ерімейтін карбонаттар СаСО3 және MgCO3 (Са2+, Mg2+ катиондары қақ түрінде тұнады) жоюға болады:
Ca(HCO3)2 = CaCO3 ↓ + CO2 ↑ + H2O
''Суды химиялық жолмен өндеу (реагентті тәсіл)''
Бұл тәсіл тұрақты да, уақытша да кермектікті жою үшін арналған. Тәсілдің мәні – кермектікке әкелетін иондар мен аз еритін қосылыстар түзуші жоятын арнайы реагенттермен суды өңдеу. Мұндай реагентерге: сода (Na2CO3), сөнбеген (CaO) және сөнген әк (Ca(OH)2), әртүрлі натрий фосфаттары (Na3PO4, Na6P6O18) және т.б . Суды әкпен өңдегенде (сөнген не сөнбеген) оның уақытша кермекігі жойылады және сілтілігі төмендейді. Бұл процесс әктеу немесе декарбонизация деп аталады.
| |||