Астралылар тұқымдасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Plantae → Өсімдіктер using AWB |
|||
22-жол:
Күрделігүлділер тұқымдас өсімдіктер. Қосжарнақты, гүлді өсімдіктердің ең көп тараған тобы - күрделігүлді өсімдіктер. Жер жүзінде, [[Арктика]] және [[Антарктида]] мұздарының өзге таралу аймақтарының барлығында 1300 туысқа бірігетін 25 мыңнан астам түрі бар. Қазақстанда 140 туысы, 700-дей түрі кез-деседі. Қоңыржай аймақта — шөптесін өсімдік, шала бұта түрінде, тропикте — [[шырмауық]], [[бұта]], кейбір түрлері [[ағаш]] түрінде өсетін бір, екі не көп жылдық өсімдік.
Бұлар - негізінен шөптекті, сүтті шырыны болатын өсімдіктер. Олардың шала бұталы, бұталы, ағаштекті түрлері де кездеседі. Күрделігүлділер - көбінесе көпжылдық өсімдіктер. Кейде біржылдық түрлері де кездеседі. [[Гүлшоғыр]]ы бір гүлден мың гүлге дейін жинақталатындықтан, себетгүл деп аталады. [[Себетгүл]]дегі гүлдердің құрылысы әр түрлі. Пішіні, құрылысына байланысты себетгүлде тілше, түтікшелі, қосерінді, жалдан тілшелі, шоқырақ тәрізді гүлдер орналасады. Міне сондықтан да бұл топқа жататын өсімдіктер күрделігүлділер тұқымдасы деп аталады.
=== '''Таралуы''' ===
Көп жылдық маргариткалардың отаны- Еуропа, бірақ олар қазіргі таңда Солтүстік Америкада кеңінен таралған. Шалғындықта өсетін түймедағы Еуропа мен Азияда, ал кадімгі дала түймедағы Солтүстік Америкада өседі. Шалғындықта өсетін түймедағын жөтел, демікпе, жуйке ауруларын емдеуге қолданады.
=== '''Ірі гүлді хризантема''' ===
Бұл өсімдікті әйгілі американдық өсіруші Лютер Бурбанг өсірді. Сырттай олар шалындықтарда өсетін түймедағына ұқсайды: ақ гүлдермен қоршалған сары диск. Басқа өсімдіктерден ерекшелігі- ірі гүлді хризонтеманың хош иісі бар. Биіктігі 1 метрге жетеді, ал гүлінің көлденең кесіндісі 10 см-ге жетеді.
=== '''Шалғындықтарда өсетін түймедағы'''===
Шалғындықтарда өсетін түймедақ- маргаритка, кәдімгі нивяник деп атайды. Гүлдері ақ гүлдермен қоршалған сары дискіден тұрады. Бұл өсімдіктің биіктігі 1 метрге жетеді, гүлдерінің көлемі көлденең кесіндісі 5 см болады.
Өсімдік себетгүлінің құрылысы да ерекше. Мысалы, күрделігүлділер тұқымдас бақбақтың себетгүлінде тек тілше гүлдер орналасады. Түймедақтың себетгүлінен тілше және түтікшелі гүлдерді көреміз. Гүлкекіре себетгүлінде шұқырақ тәрізді гүлдер болады. Себетгүлі тек түтікшелі гүлден тұратын да өсімдіктер (сарықалуен, түйетікен) бар.
| |||