Есіл: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
11-жол:
|ұзындығы = 2450
|су алабының ауданы = 177 000
|су алабы = [[Солтүстік Мұзды Мұхитмұхит]]
|өзендердің су алабы = [[Ертіс өзені]], [[Обь өзені]]
|су шығыны = 56,3
|өлшеу орны =
|бастауы = [[Нияз]] тауы
|бастауының орны =
|бастауының биіктігі = 560 м
|s_lat_dir = N|s_lat_deg = 50|s_lat_min = 48|s_lat_sec =
|s_lon_dir = E|s_lon_deg = 72|s_lon_min = 14|s_lon_sec =
|сағасы = [[Ертіс өзені]] өзені
|сағасының орны = Усть-Ишим
|сағасының биіктігі =
|m_lat_dir = N |m_lat_deg = 57|m_lat_min = 41|m_lat_sec = 53
|m_lon_dir = E|m_lon_deg = 71|m_lon_min = 11|m_lon_sec = 51
|еңістігі =
|ел = [[Сурет:Flag of Kazakhstan.svg|25px]] [[Қазақстан]]<br>[[Сурет:Flag of Russia.svg|25px]] [[Ресей]]
31-жол:
}}
 
'''Есіл''' - [[Ертіс]] өзенінің сол саласы, [[Обь өзенөзені]] жүйесіне жатады. [[Ақмола облысы|Ақмола]], [[Солтүстік Қазақстан облысы|Солтүстік Қазақстан]] облыстары және Ресейдің [[Түмен облысы|Түмен]], [[Омбы облысы|Омбы]] облыстары жерімен ағады.
 
== Географиялық орны ==
== Географиясы ==
[[Қазақстан]]ның [[Ақмола облысы|Ақмола]], [[Солтүстік Қазақстан облысы|Солтүстік Қазақстан]] облыстары және [[Ресей]]дің [[Түмен облысы|Түмен]], [[Омбы облысы|Омбы]] облыстары жерімен ағады.
[[File:Reka Ishim Petropavlovskij gidrouzel.jpg|thumb|left|[[Петропавл гидроторабы]], [[Петропавл]] қаласы]]
 
Бастауын [[Сарыарқа]]дағы [[Нияз тауы]] етегінен алып (560 м биіктіктен), Ертіс өзеніне сол жағынан құяды. Ұзындығы 2450 км (Қазақстандағы ұзындығы 1400 км). Дүние жүзінде екінші реттегі ең ұзын сала саналады. Су жиналатын алабы 177 мың км². Өзеннің бастауынан сағасына дейінгі құлау еңістігі 513 м, әр 1 км-дегі еңістігі 21 см.
== Бастауы ==
[[File:Reka Ishim Petropavlovskij gidrouzel.jpg|thumb|left|[[Петропавл гидроторабыбөгені]], [[Петропавл]] қаласы]]
Бастауын [[Сарыарқа (Солтүстік Қазақ жазығы)|Сарыарқа]]дағы [[Нияз]] тауының етегінен алып (560 м биіктіктен), Ертіс өзеніне сол жағынан құяды.
 
==Гидрологиясы==
ӨзенҰзындығы негізінен2450 км (Қазақстандағы ұзындығы 1400 км). Дүние жүзінде екінші реттегі ең ұзын сала саналады. Су жиналатын алабы 177 мың км<sup>2</sup>. Өзеннің бастауынан сағасына дейінгі құлау еңістігі 513 м, әр 1 км-дегі еңістігі 21 см. Негізінен қар суымен (80%-дайы) толығады. Көктемде су деңгейі көтеріліп (ең жоғарғы деңгейі сәуірдің[[сәуір]]дің үшінші онкүндігінде байқалады), су тасқыны болып тұрады. Шілденің[[Шілде]]нің ортасында су деңгейі төмендеп, үшінші онкүндігінің басында сабасына түседі. Су мол жылдары [[Петропавл бөгені]] бьефіндегі[[бьеф]]індегі нөлдік график деңгейінен 10-11 м жоғары көтеріледі.
 
Есіл суын бақылау кезінде [[1937 жыл|1937]] ж.жылы оның арнасы құрғап қалғаны тіркелген. Ал [[1936 жыл|1936]]-[[1939 жыл|1939]] және [[1986 жыл|1986]] ж.жылдары түбіне дейін қатып қалған. Өзеннің орташа жылдық ағымы 2,5 км³<sup>3</sup>. Мұз қату қарашаның[[қараша]]ның екінші жартысында басталады да оның ұзақтығы 5 айға созылады.
 
Есіл минералдылығы жоғары өзендерге жатады. Оған негізгі себеп - оның су жинайтын алабының құрғақ өңірде жатуынан және жер асты суларының тұздылығы саналады. Жалпы минералдануы 500-800 мг/л, сабасының төменгі кезінде 1200 мг/л-ге жетеді. Суы кермек татиды.
 
[[1960 жыл]] жылдандан бастап өзен суын реттеп отыру үшін [[ВячеславАстана бөгені|Вячеслав]], [[Сергеев бөгені|Сергеев]] және [[Петропавл бөгені|Петропавл]] бөгендері салынған. <ref name="test">[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref>
<ref name="test">Қазақ энцклопедиясы</ref>
 
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
<references />
 
[[Санат:Солтүстік Қазақстан облысы өзендері]]
Line 55 ⟶ 57:
[[Санат:Ертіс су алабы]]
[[Санат:Омбы облысы өзендері]]
 
 
{{kz-geo-stub}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Есіл» бетінен алынған