Қапаған қаған: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
1-жол:
{{Мемлекеттік қайраткер
'''Қапаған Қаған''', Қабылан, Жалайыр хан (туған жылы белгісіз – 716 ж.) – [[Шығыс түрік қағандығы]]ның бас қағаны (691 – 716). Құтлығ қағанның немере інісі, [[Күлтегін]] мен [[Білге]] (екінші) қағанның немере ағасы.Қапаған Қаған түрік қағандығының қуатын арттырып, оның әскерін күшейтті.Шығыс түрік қағандығының иелігін Темір қақпадан ([[Дербент]]) Қадырхан тауына, Тоқарыстаннан Ұлы Хинган тауларына, Сарыөзенге ([[Хуанхэ]]) дейін ұлғайтуды мақсат етті.▼
| түс = монарх
| Қазақша есімі = Қапаған қаған
| Шынайы есімі =
| Суреті =
| Сурет ені =
| Атауы =
| Титулы = [[Шығыс Түрік қағанаты]]ның қағаны
| Ту =
| Ту2 =
| Реті =
| Басқара бастады =
| Басқаруын аяқтады =
| Ізашары = [[Құтлық қаған]]
| Ізбасары = [[Білге қаған]]
| Президент =
| Премьер =
| Титулы_2 =
| Ту_2 =
| Ту2_2 =
| Реті_2 =
| Басқара бастады_2 =
| Басқаруын аяқтады_2 =
| Ізашары_2 =
| Ізбасары_2 =
| Титулы_3 =
| Ту_3 =
| Ту2_3 =
| Реті_3 =
| Басқара бастады_3 =
| Басқаруын аяқтады_3 =
| Ізашары_3 =
| Ізбасары_3 =
| Титулы_4 =
| Ту_4 =
| Ту2_4 =
| Реті_4 =
| Басқара бастады_4 =
| Басқаруын аяқтады_4 =
| Ізашары_4 =
| Ізбасары_4 =
| Туылған күні =
| Туылған жері =
| Қайтыс болған күні =
| Қайтыс болған жері =
| Жерленді =
| Діні =
| Әкесі =
| Анасы =
| Жұбайы =
| Балалары =
| Партиясы =
| Білімі =
| Мамандығы =
| Қолтаңбасы =
| Сайты =
| Commons =
| Марапаттары =
}}
▲'''Қапаған
Қапаған Қағанның Қытаймен соғыстары негізінен Сарыөзеннің Солтүстік жагалауларында жүргізілді. 694 жылы басталған қытаймен соғыстары [[Қытай]] корғанының арғы жағында жатқан [[Ордос]] түркілерін елге қайтару мақсатында жүргізілді. 697 жылы қытай шапқыншылығына ұшыраған қидандарды түгелімен, бүкіл [[Маньчжурия|Маньчжурияны]] өзіне қосып алды. 706 жылы Солтүстік Қытайға шабуыл жасады. 706-07 жылдары қытай және та¬табы шапқыншылықтарына тойтарыс беріп отырды. 709 жылы тоғыз-оғыздарды женді. 711-12 жылдары [[Енисей]] аздары мен шіктерін өзіне қаратты. 712-13 жылдары [[Алтай|Алтайдан]] асып, [[Жетісу|Жетісудағы]] он оқтарды бағындырды. [[Сырдария|Сырдариядан]] өтіп, [[Темір]] қақпаға жалғас жатқан [[Тоқарыстан|Тоқарыстанға]] жетіп, соғдыларды күйрете жеңді. [[714 жылы]] қайта бас көтере бастаған табғаштарға алты рет соққы берді. Қапаған Қаған үдере көшпек болган тоғыз- оғыздарды тоқтатып, Ұлы Құм даланың (Гоби) солтүстігінде оларға күйрете соққы берді. Қапаған Қаған қытай заңына негізделген заңды бұзып, ежелгі түркілер заңын қалпына келтірді. [[716 жылы]] Толы өзенінің жағасында Бай- егу (Байырғы) тайпасы Қапаған Қағанның әскерімен шайқасып, күйрей жеңілді. Шагын ғана жасақпен жорықтан оралып келе жатқан Қапаған Қағанға байегулер тұтқиылдан шабуыл жасап өлтіреді де, қағанның басын қытайларға апарып береді.
<ref>А 31 Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.
ISBN 9965-893-73-Х</ref>
== Дереккөздер ==
<references/>
| |||