Етеккір: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Етеккір''' — [[жыныс мүшелері]] жетілген кезде басталып, [[климакс]]тыңтық кезеңге дейін созылады. Алғашқы етеккір көбіне 13—15 жас аралығында келеді. Оның келуіне дейін қыз балаға жан-жақты түсінік беріп, алдын-ала дайындау керек. Әдетте етеккір белгілі бір уақыт өткен соң (3—4 апта) қайталанып, әркімнің [[организм]] ерекшелігіне қарай 3 күннен 7 күнге дейін созылады. Кейбір қыз балалардың етеккірі (әсіресе ол тым ерте келсе) арада 1—2 жыл уақыт өткен соң барып бір жүйеге түседі. Етеккірдің келу уақытының ауытқушылығы ішкі секреция бездері қызметінің бұзылуына байланысты. 15—16 жасар [[бойжеткен]]нің етеккірі келмесе, жыныс мүшелерінің кешеуілдеп даму себептерін анықтап, тиісті ем тағайындау үшін оны міндетті түрде әйелдер консультациясындағы дәрігерге көрсеткен жөн. Етеккірдің келуі көпшілік әйелдердің жалпы жағдайының өзгеруіне әсер етпейді. Кейбір әйелдер етеккірі келген кезде ашушаң, күйгелек болады, іші бұзылып, жүрегі айниды, белі ауырады. Етеккір циклы мен жүйелілігінің бұзылуы ағзадағы кейбір өзгеріске байланысты болады. Бұл өзгерістің себебін анықтау үшін әр әйелдің етеккірі келетін мерзім мен оның созылу ұзақтығын белгіленбелгілеп отырғаны жөн. Некеде тұрған әйелдерге мұндай календарькүнтізбн қай кезде жүкті болғанын неғұрлым дәл есептеуге көмектеседі. Етеккір келген кезде әйел қатты ауырсынып, қан көп кеткен болса, дәрігерге қаралғаны дұрыс. Гинекологиялық ауруларды болдырмау үшін етеккірі келген кезде кейбір арнайы гигиеналық ережелерді сақтау шарт: күніне кемінде екі рет жыныс органдарының сыртын қайнаған жылы сумен жуу керек. Бұл үшін қол таза болып, тырнақ қысқа етіп алынғаны жөн. Жыныс органдары сыртының таза болмауы қабыну процесін туғызып, оның қынапқа және ішкі жыныс органдарына таралып кетуі мүмкін. Дәкеден жасалған гигиеналық төсемдерді пайдаланған тиімді. Бұл күндер де жыныстық қатынас жасауға, ванна қабылдауға, теңізде, өзенде шомылуға болмайды, тек қана душта жуыну керек. Етеккірі келген уақытта қанның көп бөлінуіне себеп болатын спиртті ішімдіктерді, ащы тұздықтарды пайдалану дұрыс емес. Бұл кезде әйел ағзасының түрлі ауруларға қарсыласу қасиеті әлсірейтіндіктен ішек қызметін қадағаланқадағалап, салқын тигізуден, қатты шаршаудан, жұқпалы аурумен ауыратын науқастармен араласудан сақтанған жөн.

Қыздардың екі [[аналық без]]інің әрбірінде мыңдаған аналық жасуша бар. [[Жыныстық жетілу]] кезеңі аяқталған соң, ай сайын аналық жасушалардың біреуі пісіп жетіліп, аналық безде өнеді. ''Овуляция'' деп аталатын осы процесс етеккірге 14 күндей уақыт калғандақалғанда болады. Егер

аталған аналық жасуша [[сперматозоид]]пен “кездеспесе”, ол құрып, жойылады. Ай сайын жүктілікке дайындалған [[жатыр]]дың ішкі қабаты қалыңдап, жұмсарады. Денеңіз [[ұрықтану]]дың болмағанын сезінгенде, аналық жасуша мен жатырдың ішкі қабаты етеккір (менструация) атты қанды сұйықтық түрінде қынап арқылы денеден шығарылады. Әрине,

аналыаналық жасушаны, ол өте ұсақ болғандықтан, аспапсыз көзбен көруге болмайды. ''Етеккір мерзімі'' деп менструацияның бірінші күні мен келесі етеккірдің алдындағы соңғы күннің

тығындарын қолдануға болады. Етеккір күндерін арнайы күнделікте белгілеп тұрса, ол басталатын уақытты алдын ала біліп тұруға болады. Дегенмен, әр әйелдің етеккір мерзімі өзгеше болғандытанболғандықтан, оның тұрақты болмауы да мүмкін. Гормондық өзгерістер көңіл күйгекүйіне өз әсерін тигізеді. Кейде, овуляция барысында, өзіңізді жігерлі сезінсеңіз, етеккірдің алдында

кейде жыламсырап, қит етсе ашуланып, не ызаланып алуыңыз да мүмкін. [[емшекЕмшек|Емшегіңіз]] ісіңкіреп, бетіңізге [[безеу]]лер шығатын да уақыт болады. Етеккірі келетін әр әйел теориялық тұрғыдан бала көтере алады. Ал әйел елу жасқа жақындағанда, етеккірі тоқтап, ''менопауза'' деген мерзім басталады. Осы уақыттан бастап, әйел екіқабат бола алмайды. Етеккірге жанға бататын сырқаусырқат қабаттасса, немесе сол адамды басқа да мәселелер алаңдатса, дәрігермен, әлде Жанұяны Жоспарлау Қауымдастығы өкілімен ақылдасқан абзал.<ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref>

'''Хайыз, Етеккір''' - әр айдың белгілі күндерінде әйел адамдарда пайда болып, кейбір ғибадаттарға кедергі жасайтын қан. Хайыз Имам Ағзам мазһабы бойынша, шамамен 9 жастан 55 жасқа дейін жалғасады. Хайыз болған әйел намазы мен оразасын дереу доғарады. Бірақ оразасының кейін қазасын ұстайды. Хайыз күндеріндегі намаздарының қазаларын «жеңілдік қағидасына» байланысты өтеуінің қажеті жоқ. Хайыздың ең аз мерзімі - үш күн. Ең көбі - он күн. Бұдан төмен, жоғары болса үзір қайы деп саналады. Хайыз қайы - [[Аллаһ]]тың әйелдерге жазғаны. Хазіреті Хауа анамыздан бастап әрбір әйел Хайызхайыз жағдайында болады. [[Мұхаммед пайғамбар|Пайғамбарымыз (с.а.у.)]]: «''Бұл хайыз [[Аллаһ|Аллаһ Тағаланың]] Адам қыздарына жазған нәрсесі''», - дейді (Бухари, Хайыз/1,7).