Әмудария: нұсқалар арасындағы айырмашылық

Әмудария Гиндукуш тауының ([[Ауғанстан]] және [[Пәкістан]] жеріндегі тау) солтүстік беткейінен бастау алады. Негізгі салалары: [[Гунт]], [[Бартанг]], [[Язгулем]], [[Ванч]], [[Қызылсу]], [[Кафирниган]], [[Сурхандария]], [[Құндыз]], [[Шерабад]]. Жазыққа шыққаннан кейін 1100 км бойы [[Тұран ойпаты]]ның шөлді аймағын басып ағады. Бұл бөлігінде өзенге бір де бір сала қосылмайды. [[Арал теңізі]]не құяр жерінде тарамданып ([[Талдық]], [[Қазақдария]], т.б.) кетеді де зор ауқымды атырау (7000 км²) құрайды.

Ағыны таудағы мұз бен қар суынан түзіледі. Өзен көктем мен жазда тасиды және өте лайлы болып келеді. Ең төмен деңгейі қаңтар мен ақпан айларына келеді. Деңгейдің жыл ішіндегі ауытқуы 2 – 3 м-ге дейін барады. Булануға, сіңуге және жер суаруға пайдалануына байланысты [[Нүкіс]]тің тұсына барғанда ағын 40%-ға азаяды. Төменгі ағысында 2 – 2,5 ай қатады. Арнасы жұмсақ тау жыныстарынан құралған. Әмудариядан Қарақұм, [[Әму–Бұхара]], [[Қаршы]] каналдары бастау алады. Төменгі саласында балық шаруашылығы дамыған. [[Чарджоу]] қаласы тұсынан бастап кеме жүзе алады. Әмудария бойындағы ірі қалалар: [[Термез]], [[Керкі]], Нүкіс. Өзен аңғарындағы [[Қызылқұм]] және Әмудария қорықтарында қабан, шиебөрі, қоян, қырғауыл, Бұхара елігі, қарақұйрық, т.б. сирек кездесетін жануарлар мекендейді.<ref>Балалар Энциклопедиясы, II- том</ref><ref>Отырар. Энциклопедия. – Алматы.«Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2</ref>