Дала қыраны: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: СССР → КСРО (4) using AWB |
+Санат:Жойылу қаупінен тыс жануарлар; +Санат:Африка құстары; +Санат:Азия құстары (HotCat құралының көмегімен) |
||
17-жол:
| range_map_caption = Light Green - nesting area, Blue - wintering area, Dark Green - resident all year
}}
'''Дала қыраны''', '''қыранқара'''({{lang-la|Aquila nipalensis}}) – [[сұңқартәрізділер]] отрядының қырғилар тұқымдасына жататын жыртқыш құс.
Дене тұрқы 60 – 85 см, қанатының ұзындығы 51 – 65 см, салмағы 2,7 – 4,8 кг. Шәулісі (еркегі) ұябасарынан кішірек түсі қара қоңыр, желкесі жирен, тұмсығы қара сұр, тұяғы қара, аяғы сары. Қыранқара ұясын жерге, шың-құзға, сирек те болса ағаш басына салады.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9</ref> 1 – 3 ақ сұр, қара дақты жұмыртқа салып, 40 – 45 күнде балапан шығарады. Балапан баяу жетіледі (60 күнде), оны етпен қоректендіреді. Қыранқараның негізгі қорегі – кемірушілер, саршұнақ, қоян, кейде құс балапаны, бауырымен жорғалаушылар. Қазақстанның [[Қарағанды]], Батыс Қазақстан облыстарында, [[Мұғалжарда]], [[Шу-Іле]] тауында кездеседі. Қыранқара зиянды кемірушілерді жеп, өлекселерді жойып пайда келтіреді. [[Саятшы]]лар Қыранқараны баптап, аңға салады. Қыранқара саны азаюына байланысты қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.<ref>Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ISBN 9965-607-02-8</ref> Саны қалпына түсіп келе жатқан түр. [[Еуразия|Евразия]]ның, соның ішінде [[Қазақстан]]ның далалық және [[шөлейт]]ті аймақтарында кең тараған. Әсіресе [[Батыс Қазақстан]] мен құрғақ далалы тау бөктерлерінде көп болған. Жыртқыштармен күресу кампаниясынан кейін (50-60 жылдар) саны азайып кетті, екінші себеп - жоғарғы кернеулі [[электр]] таратү жүйелерінің сымдарында өлім-жітімге ұшырауы. Бұл қырандардың жердегі ұялары өте жеңіл бұзылады. [[Бүркіт]]терді және олардың ұяларын қорғауды насихаттау, сонымен қатар электр жүйесін жеткізетін тіректерді тиымды қорғаныш құрластармен жабдықтау қажет.<ref>Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5</ref>
Line 53 ⟶ 56:
==Зерттеу жөніндегі ұсыныстар==
[[Ұя]] салу дағдыларын өзгерту жайында эксперименттер жүргізу.
==Gallery==
71-жол:
[[Санат:Қазақстанның Қызыл кітабына енген құстар]]
[[Санат:Қазақстан құстары]]
[[Санат:Жойылу қаупінен тыс жануарлар]]
[[Санат:Африка құстары]]
[[Санат:Азия құстары]]
| |||