Тотемизм: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Қазақ энциклопедиясы, 8 том → «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ эн using AWB |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Тотемшілдік''' – ру-тайпаның белгілі бір [[Жануарлар|жан-жануарлармен]], [[өсімдіктер]]мен тылсым туыстық байланысы бар деп білген ежелгі наным-сенімі.
Бұл атау [[Солтүстік Америка]]да тұратын оджибве тайпасының “ототем – оның тегі” сөзінен шыққан. Зерттеушілер тотемшілдікті адамдардың тұрмыс-салтында ерекше орны бар жануарларды киелендіріп, қасиетті деп санауымен, тіптен табынуымен байланыстырады. Тотемшілдіктің алғашқы кезеңдерінде бұл наным тотемдік хайуанды тамаққа пайдалануды да жоққа шығармады. Кейіннен Тотемшілдікке әлеуметтік, қандас туыстық қарым-қатынастармен байланысты түсініктер енді. Ру-тайпа мүшелері өздерінің арғы тегін белгілі бір хайуанмен байланыстырып, оны қолдап, жебеуші күш деп білді. Тотемшілдік аясында көптеген тыйымдар туындады, олар қазіргі ғылым тілінде табу деп аталады. Тотемшілдіктің ертедегі адамдардың қоғамдық өмірінде өзіндік маңызы болды. Ол адамдардың белгілі бір ортақ нанымға тоқайласып, ортақ тыйымдар мен ырымдарға жүгініп, ынтымақтасуына ықпал етті.
Тотемшілдіктің неғұрлым айқын белгілері бар наным-сенімдік түрлері [[америка]]лық [[үндіс]] тайпалары мен австралиялық аборигендерде сақталған. [[Қазақ]] халқының салт-дәстүріндегі табулар мен тыйымдар бұрынғы тотемшілдік нанымдарына меңзейді. Мысалі, [[Түрік қағандығы]] кезеңінде түркілердің арғы тегі көк бөрі деген сенім болды. Қасқырды тікелей өз атымен атамай “ит-құс” деп атауы осының мысалы. Сондай-ақ белгілі рухани адамдардың, батырлардың тұлғасы аңыз-әңгімеге арқау болып, оларды ерекше күш-қайрат пен қалыптан тыс қабілеттің иесі деп сенумен байланысты, оларға көмектесетін ғажайып киелі жануарлардың барлығына да сенген. Мәселен, [[Мұхаммед пайғамбар]]
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Философия]]
|