Кипр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Removing Link FA template (handled by wikidata) - The interwiki article is not featured |
Өңдеу түйіні жоқ Тег: Mobile edit Mobile web edit |
||
1-жол:
{{Мемлекет
|Қазақша атауы = <big>Кипр Республикасы</big>
'''Кипр''' (грек. Kypros, түрік. Kіbrіs), Кипр Республикасы (грек. Kyprіake Demokratіa, түрк. Kіbrіs Gumhurіetі) – Батыс Азияда, [[Жерорта теңізі]]нің шығыс бөлігінде өзі аттас аралда құрылған мемлекет. 1974 жылдан бері 2 бөлікке бөлінген. Жалпы жер көлемі – 9251 км². Халқы – 754 мың (1999). Оның 180 мыңнан астамы Солтүстік Кипр Түрік Республикасында тұрады. Жалпы арал тұрғындарының 78%-ы – гректер, 18%-ы – түріктер, қалғандары басқа халықтар. Ресми тілдері: грек және түрік тілдері. Халқы ислам дінін және христиан дінінің православие тармағын ұстанады. Астанасы – [[Никосия]] қаласы 1960 ж. қабылданған конституциясы бойынша, Кипр екі этникалық мемлекет құрылымнан тұруға тиісті болды. Ел президентін аралдың грек тұрғындары, ал [[вице-президент]]ін түріктер өздері сайлауға міндеттенді. Президент пен вице-президент өздеріне тікелей бағынатын Министрлер Кеңесін құруға құқылы болды. Заң шығарушы органда да екі этникалық топқа жеке-жеке бөлек орындар берілді. Бірақ, екі этникалық топтар арасындағы қақтығыстардың нәтижесінде, түріктер 1963 жылдың желтоқсан айынан сайлауға қатыспай, 1989 ж. 15 қарашада дербес Солтүстік Қыбыр түрік республикасын құрды. ▼
|Шынайы атауы =
|Атау септігі = Кипр
|Елтаңба = Coat of Arms of Cyprus.svg
|Байрақ = Flag of Cyprus.svg
|Ұраны =
|Әнұранның аты = Тәуілсіздік әнұраны
|Аудио =
|Картада =EU-Cyprus highlighted.svg
|карта тақырыбы =
|Картада2 =
|lat_dir = N|lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
|lon_dir = E|lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
|region = CY|yandex=1
|CoordScale = 10000000
|Тілдері = [[Грек тілі|грекше]] <br>[[Түрік тілі|түрікше]]
|Мемлекеттік діні = [[Зайырлы мемлекет]]
|Үкімет түрі = [[Унитарлы республика|Унитарлы]] [[Президенттік республика|президенттік]] [[Конституциялық республика|конституциялық]] [[республика]]
|Құрылды =
|Тәуелсіздік күні = [[1 қазан]] [[1960]] жыл
|Тәуелсіздігін алды = [[Ұлыбритания]]дан
|Астанасы = [[Никосия]]
|Ірі қалалары =
|Басшы қызметі = [[Кипр Президенті|Президенті]]
|Басшылары = [[Никос Анастасиадис]]
|Жер аумағы бойынша орны = 168-ші
|Жер аумағы = 9 251
|Судың үлесі = 9%
|Этнохороним = киприоттар
|Халық саны бойынша орны = 158-ші
|Жұрты = {{Өсім}} 1 141 166
|Сарап жылы = 2013
|Санақ бойынша халық саны = 838 897
|Санақ жылы = 2011
|Халық тығыздығы = 123,4
|Тығыздық бойынша орны = 82-ші
|ЖІӨ (АҚТ) = 23,613 млрд
|ЖІӨ (АҚТ) сараптаған жылы = 2013
|ЖІӨ (АҚТ) орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) = 27,085
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (АҚТ) орны =
|ЖІӨ (номинал) = 23,006 млрд
|ЖІӨ (номинал) сараптаған жылы = 2012
|ЖІӨ (номинал)бойынша орны =
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) = 26,389<ref name="МВФ"/>
|Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) орны =
|АДИ = {{қалу}} 0.845<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_EN_complete.pdf|lang=en|title=Human Development Report 2013|year=2013|publisher=United Nations Development Programme|archiveurl=http://www.webcitation.org/6IqDzz4je|archivedate=2013-08-13}}</ref>
|АДИ жылдық есебі =
|АДИ бойынша орны = 32-ші
|АДИ деңгейі = <font color="#009900">Өте Жоғары</font>
|Әуе компаниясы =
|Валютасы = [[Еуро]] <br />([[ISO 4217|LYD, код 434]])
|Интернет үйшігі = [[.cy]]
|ISO = CY
|Телефон коды = 357
|Уақыт белдеулері = +2 (жазда +3)
|Түсініктемелер =
}}
▲'''Кипр''' (грек. Kypros, түрік. Kіbrіs), Кипр Республикасы (грек. Kyprіake Demokratіa, түрк. Kіbrіs Gumhurіetі) – Батыс Азияда, [[Жерорта теңізі]]нің шығыс бөлігінде өзі аттас аралда құрылған мемлекет. 1974 жылдан бері 2 бөлікке бөлінген. Жалпы жер көлемі – 9251 км². Халқы – 754 мың (1999). Оның 180 мыңнан астамы Солтүстік Кипр Түрік Республикасында тұрады. Жалпы арал тұрғындарының 78%-ы – гректер, 18%-ы – түріктер, қалғандары басқа халықтар. Ресми тілдері: грек және түрік тілдері. Халқы ислам дінін және христиан дінінің православие тармағын ұстанады. Астанасы – [[Никосия]] қаласы 1960 ж. қабылданған конституциясы бойынша, Кипр екі этникалық мемлекет құрылымнан тұруға тиісті болды. Ел президентін аралдың грек тұрғындары, ал [[вице-президент]]ін түріктер өздері сайлауға міндеттенді. Президент пен вице-президент өздеріне тікелей бағынатын Министрлер Кеңесін құруға құқылы болды. Заң шығарушы органда да екі этникалық топқа жеке-жеке бөлек орындар берілді. Бірақ, екі этникалық топтар арасындағы қақтығыстардың нәтижесінде, түріктер 1963 жылдың желтоқсан айынан сайлауға қатыспай, 1989 ж. 15 қарашада дербес Солтүстік Қыбыр түрік республикасын құрды.
=== Табиғаты ===
Кипр Еуропадан Таяу және Орта Шығысқа, Солтүстік-Шығыс Африкаға баратын теңіз және әуе жолдары бойында аса қолайлы аймақта орналасқан. Жері, негізінен, таулы: солтүстік жағалауын [[Кирения]] (1023 м) және [[Карпас]] (364 м) жоталары алып жатыр. Кипрдің орталық және оңтүстік бөлігін [[Троодос]] қыраты алып жатыр. Аралдың ортасында тауаралық Мезаория (200 м) жазығы бар. Климаты субтропиктік және жерортатеңіздік. Жазы ыстық (25 – 35оС), қысы жылы, жаңбырлы (10 – 15 оС). Жауын-шашынның жылдық мөлшері жазық жерлерде 300 – 500 мм, ал таулы аймақтарда 1000–1300 мм. Өзендері шағын, көктемгі жауын суымен тасып отырады. Территориясының 20%-і орман, көбінесе, мәңгі жасыл ағаштар мен бұталар өседі.[[Сурет:Pinus nigra Troodos.jpg|thumb|200px| left]]
| |||