Іле ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
|||
25-жол:
}}
'''Іле Ауданы'''– [[Алматы облысы|Алматы обл-ның]] оңт-нде орналасқан әкімш.-аум. бөлігі. 1928 ж. құрылған. Жерінің аум. 7,8 мың км2. Тұрғыны 137,0 мың адам (2006). Аудандағы 33 елді мекен 4 кенттік, 8 ауылдық округтерге біріктірілген. Аудан орт. – [[Өтеген батыр]] кенті. Аудан жерін Іле ойысының батысындағы көтеріңкі келген [[Қараой үстірті]] мен Іле Алатауының тауалды жазығы алып жатыр. Солт-батысында төбелі-жонды [[Сарықұм]] және [[Қаскелең]] өз-нің сол жағалауын бойлай Мойынқұм құмы орналасқан. Жер қойнауынан құрылысқа қажет Николаев қиыршық тас пен құм кен орны және [[Покровка]] жер асты (ыстық) су көзі барланған. Климаты тым континенттік, қысы біршама жұмсақ, жазы ыстық, қуаң. Қаңтар айындағы ауаның жылдық орташа темп-расы –9 – 13С, шілденікі 22 – 26С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлш. 200 – 350 мм. Аудан жерінен Іле, Қаскелең, [[Бесағаш]], [[Күрті]], Үлкен және Кіші Алматы өзендері ағып өтеді. Ең ірі көлі – [[Сорбұлақ]]. Одан басқа жалпы ұз. 53,8 км және жалпы ауд. 18,0 мың га жерді суаратын және суландыратын [[Байқан]], [[Николаев]], [[Жаңаарнасу]], [[Қызылту]], Оң жағалық Күрті каналы, [[Сорбұлақ]] су жүйелері мен жалпы сыйымд. 36,2 млн. м3 болатын “Приютское”, “Ащыбұлақ”, “Алматы”, К-1, К-2, К-3 атты тоғандар мен әуіттер, [[Қапшағай]] бөгені орналасқан. Ауданның солт. өңірінде құмды, құмды-сұр топырақ, үстіртті жерінің топырағы шамалы карбонатты сұр, сортаңды-сұр топырақ, тауалды жазығында бозғылт сұр, сортаңды қоңыр топырақ, Іле аңғары және өзен бойларында шалғынды сұр, бозғылт сұр топырақ қалыптасқан. Солт. өңірдің құмды төбелері мен үстіртті жерлерінде эфемерлі-боз жусанды, еркекшөпті-боз жусанды, Күрті өз. мен Қапшағай бөгені аралығында теріскен, еркекшөп, Күртінің орта ағысының оң жағалауында бұта аралас селеулі-жусанды дала қалыптасқан. Ауданның оңт., оңт.-батысында шөлейт даланың эфемерлі-боз жусанды өсімдіктері өседі. Өзен-көл жағалауының шалғынды сұр топырағында сарсазан, қарақаңбақ, қамыс, құрақ өскен. Ауданның орталық бөлігінде жусан, жүзгін, ши аралас өсімдіктер қалыптасқан. [[Қасқыр]], [[түлкі]], [[қарсақ]], [[ақбөкен]], [[қоян]], [[қырғауыл]], [[жабайы шошқа]], [[сарышұнақ]], [[аламан тышқаны]], [[ондатра]], т.б. кездеседі.
Аудан тұрғындарының басым көпшілігі қазақтар (61,5%), сондай-ақ орыс, [[күрд]], [[неміс]], [[украин]], [[ұйғыр]], т.б. ұлт өкілдері тұрады. Халық аудан бойынша біркелкі қоныстанбаған. Тұрғындардың 83%-ы ауданның оңт. бөлігіне шоғырланған. Қала тұрғындары аудан халқының 40%-ға жуығын құрайды. Халықтың орналасу тығызд. 1 км2-ге шаққанда 17,4 адамнан келеді. Ірі елді мекендері: [[Өтеген батыр]] (19,4 мың адам), [[Боралдай]] (20,2), [[Жетіген]] (14,2), [[Байсерке]] (10,0), [[Первомайский]] (7,8), [[Түймебаев]] (5,9), [[Междуреченск]] (5,3), [[Жәпек батыр]] (5,2), [[Ақши]] (5,6),
==Пайдаланылған cілтемелер==
|