Санжар Сейітжафарұлы Асфендиаров: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: ҒА-ның → ғылым академиясының (2) using AWB
3-жол:
| image_name = Асфендиаров, Санжар Джафарович.jpg
| image_size =
| date_of_birth = [[20.10.1889]]
| place_of_birth =
| image_caption = Аспандияров, 1914 жыл
11-жол:
}}
'''Асфендиаров Санжар Сейітжапарұлы''' (20.10.1889, [[Ташкент]] –25.02.1938, [[Алматы]]) – көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, дарынды ғалым-тарихшы, профессор, педагог.
 
 
Әкесі Сейітжапар (Жағыпар, Сейітжағыпар) –[[сұлтан]], Әбілқайыр ханның үлкен ұлы Айшуақ ханның ұрпағынан тараған патша әскерінің полковнигі шенінде отставкаға шыққан, жарты ғасырдан астам уақыт Түркістан өлкесінде қызмет еткен қазақ қайраткері, анасының есімі – Гүландам Қасымова (кейбір гипотезалар бойынша Кенесары Қасымовтың ұрпақтарынан тараған).
 
 
Ташкенттегі реалдық училищені (1907), [[Санкт-Петербург]]тағы әскери-дәрігерлік академияны 1912 жылы бітіріп шығады. Санжар онда әскери министрліктін теңіз ведомствосының стипендиясына оқып, 4 жыл қатардағы әскерде қызмет етуге міндеттелінді.<ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref>
 
Санжар өз әскери-медициналық қызметін Түркістан генерал-губернаторлығы мен Бұқара әмірлігінің шекарасындағы Термез мекенінде жергілікті лазаретте кіші дәрігер ретінде бастап, 10-шы Түркістан атқыштар полкына бекітілді. Артынан 9-шы атқыштар полкының аға дәрігер қызметкерінің міндеттерін уақытша атқарушы қызметіне ауысып, Самарқандта және Асхабадта шоғырланған атқыштар поктарында дәрігерлік қызметпен айналысады. 1914 жылы тамызда Санжар 5-ші Түркістан атқыштар полкының аға дәрігері қызметінде І дүние жүзілік соғыстың Шығыс майданына аттандырылады. Осы майданда 1914 жылдың қыркүйек-желтоқсан айларында орын алған ұрыстарда Санжар жараланған және науқас болған сарбаздарға медициналық көмек көрсетумен айналысты. 1914 жылы желтоқсанда жоғары әскери басшылықтың өрескел қателіктерді жіберу салдарынан 5-ші Түркістан атқыштар полкы Лодзь (қазіргі Польшаның ірі қалаларының бірі, ол уақытта Шығыс Пруссия территориясында орналасқан) неміс қоршауына түсіп, басына ауыр жарақат алған Санжар жау тұтқынына түседі. Неміс тұтқынында Санжар патша үкіметі тағдырдың тәлкегіне тастаған мыңдаған жауынгерлердің қатаң тағдырына ортақтасып, күрделі санитарлық жағдайларда иммитацияланған лазареттерде медициналық қызметпен шұғылданып, Торн, Кутно, Александровка концентрационды лагерьлерінде бір жылға жуық уақыт өткізеді. 1915 жылдың аяғында Қызыл Кресттің тұтқындармен алмасу бағытында жүргізген қажырлы еңбегінің көмегімен, Балтық теңізі арқылы алдымен Щвеция, сосын темір жол арқылы Санкт-Санкт-Петербургқа қайтып оралады.
 
Астанада неміс тұтқынына амалсыздан түскен жауынгерлерді қатаң бақылауға алға, патшаның күзет орындары оларды сенімсіз элементтер ретінде қара тізімге қосты. Арнайы медициналық қараудан өтіп, денсаулығы нашар деп танылған Санжар Түркістан әскери-медициналық басқарманың резервіне жіберіліп, 1919 жылы қаңтардың басында Ташкентке қайта оралады.
Line 39 ⟶ 42:
<references/>
 
{{Bio-stub}}
 
[[Санат:20 қазанда туғандар]]
[[Санат:1889 жылы туғандар]]
[[Санат:Ташкентте туғандар]]
[[Санат:25 ақпанда қайтыс болғандар]]
[[Санат:1938 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Алматыда қайтыс болғандар]]
[[Санат:Қазақстан қоғам қайраткерлері]]
[[Санат:Қазақстан педагогтары]]
Line 48 ⟶ 56:
[[Санат:Профессорлар]]
[[Санат:Қазақстан дәрігерлері]]
[[Санат:Қазақстан денсаулық сақтау министрлері]]
[[Санат:Сталиндік репрессия құрбандары]]
[[Санат:КСРО-да атылғандар]]
[[Санат:Ресей мемлекеттік қайраткерлері]]
 
[[Санат:Түрікменстан дәрігерлері]]
 
[[Санат:Бүкілодақтық атқару комитетінің мүшелері]]
{{Bio-stub}}