Шәңкіш: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бетте: {{taxobox |name = ''Viburnum'' |image = Viburnum opulus C.jpg |image_caption = ''Viburnum opulus'' fruit |regnum = Plantae |unranked_divisio = [[Flowering plant|Angiospe...
 
Өңдеу түйіні жоқ
23-жол:
 
 
'''Шәңкіш'''([[Vіburnum]]) — ұшқаттар тұқымдасына жататын бұта немесе аласа ағаш. Дүние жүзінде қоңыржай және субтропиктік аймақтарда, негізінен [[Еуразия]] мен Солт.[[Солтүстік Америкада]] өсетін 200-ге жуық түрі белгілі. [[Қазақстан|Қазақстанның]] барлық аймақтарындағы жалпақ жапырақты және аралас ормандарында, бұлақ, өзен-көл жағалауларда, сайлы, батпақты жерлер мен тау беткейлерінде 1 түрі — кәдімгі Ш.Шәңкіш (V. opulus) кездеседі. Оның биікт.биіктігі 1,5 — 4 м, сабағының қабығы ақшыл сұр түсті, тілініп кеткен, онда тықыр жас бұтақтары орналасады. Жапырақтары жалпақ, сопақша, кейде дөңгеленіп келген. Гүлдері қос жынысты, шет жағындағы гүлдері тұқымсыз болады, шатырша-қалқанша гүлшоғырын құрайды. Аталығының саны — бесеу, жатыны бір ұялы. Тостағанша жапырақшалары 3 не 5 тісті, күлтелері қоңырау тәрізді, ақ немесе қызыл түсті. Жәндіктермен тозаңданады. [[Мамыр]] — шілде айларында гүлдеп, [[тамыз]] — қыркүйекте жеміс салады. Жемісі — қызыл түсті сүйекше. Ш-тіңШәңкіштің қабығында вибурнин деген ащы [[глюкозид]], илік заттар, шайыр және органик. қышқылдар, ал жемісінде қант, илік заттар бар. Олар халық медицинасында кеңінен қолданылады. Қабығынан алынған тұнба қан тоқтады, қан тамырларын тарылтады, жүйкені тыныштандырады. Жемісі жүрекке әсер етеді, несеп айдайды, өт жүргізеді, қабынудан қорғайды және жараларды жазады. Қысқы қатты аязда түсіп қалған жемісі сол кезде жеуге жарамды болады. Тұқымында май жоқ. Сүрегін отын ретінде және ұсақ-түйек ағаш бұйымдарын жасауға пайдаланады. Ш-тіШәңкішті бақтар мен парктерде сәндік үшін көп өсіреді.
 
==Сілтемелер==
*[[Қазақ Энциклопедиясы]], 9 том.
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Шәңкіш» бетінен алынған