Қапаған қаған: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
6-жол:
| Сурет ені =
| Атауы =
| Титулы = [[Шығыс Түрік қағанаты]]ның 6-шы қағаны
| Ту =
| Ту2 =
| Реті =
| Басқара бастады = [[691]]
| Басқаруын аяқтады = [[716]]
| Ізашары = [[Құтлық қаған]]
| Ізбасары = [[Инел қаған]]
40-жол:
| Ізашары_4 =
| Ізбасары_4 =
| Туылған күні = белгісіз
| Туылған жері =
| Қайтыс болған күні = 716
| Қайтыс болған жері =
| Жерленді =
| Діні = [[Тәңіршілдік]]
| Әкесі =
| Анасы =
58-жол:
| Марапаттары =
}}
'''Қапаған қаған''', Қабылан, Жалайыр хан (туған жылы белгісіз – 716 ж.) – [[Шығыс түрік
== Басқаруы == Қапаған Қаған түрік қағандығының қуатын арттырып, оның әскерін күшейтті.Шығыс түрік қағандығының иелігін Темір қақпадан ([[Дербент]]) Қадырхан тауына, Тоқарыстаннан Ұлы Хинган тауларына, Сарыөзенге ([[Хуанхэ]]) дейін ұлғайтуды мақсат етті. Қапаған Қағанның Қытаймен соғыстары негізінен Сарыөзеннің Солтүстік жагалауларында жүргізілді. 694 жылы басталған қытаймен соғыстары [[Қытай]] корғанының арғы жағында жатқан [[Ордос]] түркілерін елге қайтару мақсатында жүргізілді. 697 жылы қытай шапқыншылығына ұшыраған қидандарды түгелімен, бүкіл [[Маньчжурия|Маньчжурияны]] өзіне қосып алды. 706 жылы Солтүстік Қытайға шабуыл жасады. 706-07 жылдары қытай және та¬табы шапқыншылықтарына тойтарыс беріп отырды. 709 жылы тоғыз-оғыздарды женді. 711-12 жылдары [[Енисей]] аздары мен шіктерін өзіне қаратты. 712-13 жылдары [[Алтай|Алтайдан]] асып, [[Жетісу|Жетісудағы]] он оқтарды бағындырды. [[Сырдария|Сырдариядан]] өтіп, [[Темір]] қақпаға жалғас жатқан [[Тоқарыстан|Тоқарыстанға]] жетіп, соғдыларды күйрете жеңді. [[714 жылы]] қайта бас көтере бастаған табғаштарға алты рет соққы берді. Қапаған Қаған үдере көшпек болган тоғыз- оғыздарды тоқтатып, Ұлы Құм даланың (Гоби) солтүстігінде оларға күйрете соққы берді. Қапаған Қаған қытай заңына негізделген заңды бұзып, ежелгі түркілер заңын қалпына келтірді. [[716 жылы]] Толы өзенінің жағасында Бай- егу (Байырғы) тайпасы Қапаған Қағанның әскерімен шайқасып, күйрей жеңілді. Шагын ғана жасақпен жорықтан оралып келе жатқан Қапаған Қағанға байегулер тұтқиылдан шабуыл жасап өлтіреді де, қағанның басын қытайларға апарып береді.
<ref>А 31 Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.
| |||