''' Жомарт Атымтай ''' — [[Шығыс|Шығыстың]]тың көптеген халықтары [[Фольклор|фольклорындафольклор]]ында кездесетін [[кейіпкер]], өзінің қайырымдылығы мен жомарттығына сай аты жайылған, халық жадында құрметпен әспеттелетін адам.
[[6 ғ.|6 ғ]]-да өмір сүрген деген жорамал бар. Түп-төркіні [[Тай тайпасы|Тай тайпасының]]ның ақыны [[Хатим ибн Абдаллах|Хатим ибн Абдаллахқа]]қа (Хатим-Тай) саяды. Атымтай Жомарт туралы шығармалар ерте кезден белгілі. Олар сюжеттік, жанрлық сипатына қарай үш топқа бөлінеді:<ref> Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2 </ref>
1-топтағы шығармалар хикаяттық сипатта баяндалады. Онда Атымтай Жомарттың өмірі әңгімеленеді, оның [[жомарт]] болу себептері баяндалады.
Line 5 ⟶ 8:
2-топтағы шығармалар — таза [[Қиял-Ғажайып Ертегілері|қиял-ғажайып ертегілері]]. Олардың сюжеті бір-бірімен үндес. Мұнда Атымтай Жомарт — асқан бай, таусылмас қазынаның иесі. Оның жомарт болуы осыдан.
3-топтағы шығармалар — [[тұрмыс-салт]] ертегілері]]. Бұларда Атымтай Жомарт — келген қонаққа берер асы жоқ, тақыр кедей. Сонда да жомарт болып бейнеленеді. Адамға деген қайырымдылық, сүйіспеншілік — оның ең басты қасиеті екені ашыла түседі. Атымтай Жомарт туралы аңыз-ертегілер негізінен “Мың бір түннен” бастау алады. Қазақ тіліне аударылып, бірнеше мәрте басылған “[[Мың Бір Түн|Мың бір түн]]” оқиғалары қазақ оқырмандары арасына кеңінен тараған.<ref> Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2 </ref>
Е.Сарымбаевтың аударып, толықтыруымен жарық көрген “Хикаят дастан Хатым-тайы” ([[1891]]; [[1892]]; [[1913]]; көлемі 88 бет) , Атымтай Жомарт аңыз-ертегісінің ішіндегі ең көлемдісі болып табылады. Қ.Шахмарданұлы жазған “Қисса-и Хатымтай — Жомарт” ([[1897]]; [[1898]]; көлемі 8 бет), Ш.Жәңгіровтың айтуындағы ертегі жобасы ([[1914]]; көлемі 32 бет) баспа бетін көрген туындылар.<ref>“ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6 </ref>
