Норвегтер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
шӨңдеу түйіні жоқ
48-жол:
|ескертпелер =
}}
'''Норвегтер''' ({{lang-no|nordmenn}}) Норвегияның негізгі халқы. Жалпы саны 5 млн-нан астам. Норвегияда (4,3 млн.), [[Швеция]]да (38 мың), [[Дания]]да (11 мың) [[Еуропа]]ның басқа да мемлекеттерінде және АҚШ-та (650 мың), [[Канада]]да (180 мың), [[Австралия]]да (5 мың) тұрады. Үлкен еуропоидтық нәсілдің балтық типіне жатады. Норвегтер бойшаңдығымен ерекшеленеді (әсіресе Бат. Норвегияда). Үндіеуропалық тіл шоғырының герман тобындағы норвег тілінде сөйлейді, 26 батыс, 5 шығыс диалектісі бар. Жазуы латын әліпбиі негізінде. Діни сенімі бойынша халқының көпшілігі – лютерандар, [[католик]] пен протестанттық бағытты ұстанушылар да бар. Норвегтердің арғы аталары – герман тайпалары Скандинавияны б.з.б. 3-мыңжылдықтың соңынан қоныстана бастаған. 5 – 8 ғ-ларда Норвегияны ауганд, грани, раум, ранрики, халейг және тренд тайпалары мекендеді. Алғаш нордман (“солтүстік адамы”) атауы 9 ғ-дағы ағылшын жазба деректерінде кездеседі. Кейінгі ғасырларда жергілікті тайпалар біртіндеп жеке этностарға ([[фарерліктер]], [[исландықтар]]) айналды, кейбірі шотландықтардың (Шетланд, Оркней, [[Гебрид аралдары]]) құрамына енді. 14 – 16 ғ-ларда [[дат тілі]] іскерлік құжаттарда норвег тілін ығыстырып шығарды. 19 ғ-да өнеркәсіптің дамуы мен тәуелсіздік үшін күрес нәтижесінде норвег ұлты қалыптасты. 19 ғ-дың ортасында дат тілінің ықпалына ұшыраған риксмол (“мемлекеттік тіл”) әдеби тілінің орнына әр түрлі диалектілердің ерекшеліктерін үйлестіре отырып жасалған жаңа тіл – лангсмол (“елдің тілі”) енгізілді. Дәстүрлі мал шаруашылығы – өсіру 20 ғ-да бірінші орынды өнеркәсіпке берді. Орман шаруашылығы жыл сайынғы маусымдық кәсіпке айналды. Балық аулаумен, негізінен, солт-те тұратын Норвегтер айналысады. Теңіз транспорты жоғары дәрежеде дамыған. Қолөнерінен ағаш жону мен ағаштан өрнектер жасау дамыған. Норвегтердің жартысынан көбі қалаларда тұрады. Елді мекеннің селолық типі – жеке үй-жай (горд). Дәулетті Норвегтердің дәстүрлі гордтары үлкен тастардан немесе тас тақташалардан қаланған іргетастың үстіне салынады. Ұлттық киім – [[бунад]]тың 200-дей жергілікті үлгілері бар. Қазіргі заманғы бунад Норвегтердің мерекелік киімі болып есептеледі. Норвегиядағы кең тараған мейрамдар – Рождество, масленица, пасха мен әулие Ханс мейрамы (23-нен 24 маусымға қараған түнде өткізіледі).
 
{{stub}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Норвегтер» бетінен алынған