Алматы халық университеті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Жаңа бетте: '''Алматы Халық Университеті''', Алматы қалалық қазақ әдебиеті мен өнері халық университеті — 1963 ж... |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Алматы Халық Университеті''', Алматы қалалық қазақ әдебиеті мен өнері халық университеті — 1963 ж. М.Әуезов үйі, ғылыми-мәдени орталығында халыққа ғылыми-көпшілік білім тарату мақсатымен ашылған қоғамдық негіздегі оқу орны (ректоры Қазақстан ҒА-ның мүше-корреспонденті, проф. Рахманқұл Бердібай). Халық ун-тетінде қазақ халқының көрнекті мәдени, әдеби, фольклорлық, тарихи ескерткіштері, аса ірі қайраткерлері туралы 500-ден астам сабақ-дәріс өтті (1998). Ертедегі ғұндар, Түрік қағандығы, оғыз-қыпшақ бірлестігі, Қарахан мемл-і, Жошы ұлысы, Алтын Орда, Ноғай ордасы, [[Қазақ хандығы]] дәуірінің тарихи, мәдени, рухани өміріне қатысты тақырыптар қамтылды. Атилланың (Еділдің) Еуропа елдері әдебиетінде бейнеленуі, [[Күлтегін]], [[Білге Қаған]] жазулары, “[[Оғызнама|Оғызнаманың]]” жанрлық ерекшелігі, [[Қорқыт ата]], [[Әбу Насыр әл-Фараби]] мұрасы, Махмұд Қашқари, Жүсіп Баласағұни, Қожа Ахмет Йасауи, Ахмет Иүгінеки еңбектері, ежелгі қыпшақ тіліндегі жазба әдеби ескерткіштер, 15-18 ғ-дағы жыраулар поэзиясы жайында сабақтар өткізілді. Абай, Ыбырай қалыптастырған қазақ классик. поэзиясы, кейінгі кезең әдебиетінің түрлі қырлары көпшілікке жүйелі таныстырылды. <br />
Халық ун-нің сабақтарын жүргізуге таңдаулы мамандар шақырылды. Акад. [[Марғұлан, Әлкей Хақанұлы|Ә.Марғұлан]] “Эпос және тарих”, “Эпос және оның айтушылары”, “Қорқыт туралы аңыздар”, “Эпос тудырған дәуір”, “Жырдың кезеңдігі мен типологиясы”, “Ш.Уәлиханов — қазақ, қырғыз фольклорын зерттеуші”, Қазақстан ҒА-ның мүше-корреспонденті А.Машанов әл-Фарабидің өшпес мұрасы, археолог Қ.Ақышев ежелгі Түркістан, Отырар қалалары және олардың мәдениеті туралы баяндады; тілші, ғалым Қ.Өмірәлиев Орхон жазбаларының тарихи негіздері, көркемдік дәстүрі турасында әңгімеледі. [[Жүсіп Баласағұни|Жүсіп Баласағұнидың]] “Құтты білігі” туралы А.Егеубаевтың, [[Қожа Ахмет Йасауи|Қожа Ахмет Йасауидың]] “Ақыл кітабы” жөнінде М.Жармұхамедовтың, жыраулық поэзия жайында М.Мағауиннің толғамдары жұртшылық назарын аударды.<br />
Халық ун-тінде жыл сайын М.Әуезовтің өмірі мен шығармашылығы туралы сабақтар өтеді. 70 ж-дарға дейін өз өлкесінен әріге көп таныла қоймаған Сыр бойының жыраулық терме дәстүрі халық ун-теті арқылы Қазақстан көлеміне мәлім болды. Арғы түбі ертедегі Қорқыт дәуірінен жалғасып келе жатқан жыршылық, термешілік дәстүрді қайтадан көтерген К.Рүстембеков, С.Қожағұлов, Б.Жүсіпов есімдері елге танылды. Қарақалпақстандық Х.Иманғалиев “Қарасай — Қазиды”, А.Тасқынбаев “Асау-Барақты” жырлады. Жыршылық дәстүрдің қайта жандануына Оңт. Қазақстан, Алматы, Атырау, Маңғыстау, Батыс Қазақстан обл-тарының өкілдері өз үлестерін қосты. Алматылық қарт ақын М.Байбатыровтың, оңтүстіктік М.Өтебаевтың орындауынан “Қыз Жібек”, “Қобыланды батыр” жырлары грампластинкаға жазылды. Қазақ телевидениесінің “Алатау” бағдарламасы шеңберінде оннан артық қисса-дастан орындалып, жұртшылыққа көрсетілді. ▼
▲Халық ун-тінде жыл сайын М.Әуезовтің өмірі мен шығармашылығы туралы сабақтар өтеді. 70 ж-дарға дейін өз өлкесінен әріге көп таныла қоймаған Сыр бойының жыраулық терме дәстүрі халық ун-теті арқылы Қазақстан көлеміне мәлім болды. Арғы түбі ертедегі Қорқыт дәуірінен жалғасып келе жатқан жыршылық, термешілік дәстүрді қайтадан көтерген К.Рүстембеков, С.Қожағұлов, Б.Жүсіпов есімдері елге танылды. Қарақалпақстандық Х.Иманғалиев “Қарасай — Қазиды”, А.Тасқынбаев “Асау-Барақты” жырлады. Жыршылық дәстүрдің қайта жандануына Оңт. Қазақстан, Алматы, Атырау, Маңғыстау, Батыс Қазақстан обл-тарының өкілдері өз үлестерін қосты. Алматылық қарт ақын М.Байбатыровтың, оңтүстіктік М.Өтебаевтың орындауынан “Қыз Жібек”, “Қобыланды батыр” жырлары грампластинкаға жазылды. Қазақ телевидениесінің
Университеттің бастауымен айтыс дәстүрі қайта жанданды. Жыршылық, термешілік дәстүрдің жандануына ғалымдар М.Дүйсенов, М.Байділдаев көп еңбек сіңірді.
Домбырашылық өнердің бір арнасы — шертпе күй орындаушыларын тауып, олардың репертуарын халыққа кеңінен таныстыру ісіне де халық ун-тінің сіңірген еңбегі үлкен. Бұрын шертпе күй шеберлері дегенде Тәттімбет, Тоқа сынды бірен-саран ғана халық композиторларының аты мәлім еді. Алпысыншы, жетпісінші жылдарда ун-т Байжігіт, Бапыш, Сүгір, Әлшекей, Қыздарбек, Раздық, Бағаналы секілді аса дарынды күйшілердің мұрасымен көпшілікті таныстырды. Жүзден артық шығарма грампластинкаға жазылды, радио, телевидение, филармония концерттерінің бағдарламасына сазы, мәнері өзгеше шертпе күйлер де қосылды; бұл мұралар орта және жоғары муз. оқу орындарының бағдарламасына енгізілді. Бір өзі елуге жуық күй шығарған Т.Момбеков сынды (1918 — 1997) аса көрнекті халық композиторының шығармалары жұртшылыққа кеңінен таратылды. <br />
Ұмыт қалған немесе “жоғалдыға” саналған бірталай муз. аспаптар өнертану ғылымының докторы Б.Сарыбаевтың қажырлы еңбегінің арқасында қайтадан қатарға қосылды. Жұртшылық шаңқобыз, шертер, жетіген, асатаяқ, сыбызғы, дабыл, ысқырақ т.б. аспаптармен танысты.
Халық университетінің жұмысына еліміздің белгілі ақын, жазушылары белсене қатысты. Халық
==Пайдаланған әдебиет==
|