Кеуел: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
1-жол:
[[Сурет:Capparis fruit.JPG‎|right|thumb|right|200px| Кеуел]]
'''Кеуел''' ([[Латын тілі{{lang-la|лат]]. ''Capparis spinosa''}})<ref>Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.</ref> көп жылдық, [[кеуелдер тұқымдасы]]на жататын шөп тектес, жартылай [[бұта]]лы [[өсімдік]].
 
== Сипаты ==
* Сабағы жайыла өседі. Тамыр жүйесі өте қуатты. [[Жапырақ]]тары онша үлкен емес, [[эллипс]] тәрізді, кезектесіп орналасқан, сағақтарының түбінде тікенектері бар. [[Гүл]]дері ірі, ақ түсті, гүл сабақтары ұзын, жапырақтарының қуысында бір-бірден орналасқан. Гүл тостағаншасы төрт қалақшадан, гүл тәжі төрт гүл жапырақшасынан тұрады. [[Жеміс]]і сопақша келген, етті, көп [[тұқым]]ды, қауашақ секілді [[жидек]]. Жемісі сырт жағынан қарағанда жасыл түсті, ал ішкі жағынан - қызыл түсті. Дәмі қарбыздың дәміне ұқсайды. Піскен жемісін жеуге болады. Жемісінің құрамында белоктық заттар, тұқымында май]көп. Гүлінен ара бал жинайды. Тұқымы арқылы көбейеді, [[жәндіктер]]мен тозаңданады, [[құстар]]мен, кейбір [[сүтқоректілер]]мен ([[борсық]], [[кірпі]], тағы басқа) тарайды. Мамыр айынан бастап күзге дейін гүлдейді. Ірі ақ гүлдері алыстан көз тартады.
* Сабағы жайыла өседі.
* Тамыр жүйесі өте қуатты.
* [[Жапырақ]]тары онша үлкен емес, [[эллипс]] тәрізді, кезектесіп орналасқан, сағақтарының түбінде тікенектері бар.
* [[Гүл]]дері ірі, [[ақ]] түсті, гүл сабақтары [[ұзын]], жапырақтарының қуысында бір-бірден орналасқан. Гүл тостағаншасы төрт қалақшадан, гүл тәжі төрт гүл жапырақшасынан тұрады.
* [[Жеміс]]і сопақша келген, етті, көп [[тұқым]]ды, қауашақ секілді [[жидек]]. Жемісі сырт жағынан қарағанда жасыл түсті, ал ішкі жағынан - қызыл түсті. [[Дәм]]і [[қарбыз]]дың дәміне ұқсайды. Піскен жемісін жеуге болады. Жемісінің құрамында [[белок]]тық заттар, тұқымында [[май]] көп. Гүлінен [[ара]] [[бал]] жинайды.
* Тұқымы арқылы көбейеді, [[жәндіктер]]мен тозаңданады, [[құстар]]мен, кейбір [[сүтқоректілер]]мен ([[борсық]], [[кірпі]], тағы басқа) тарайды.
* [[Мамыр]] айынан бастап [[күз]]ге дейін гүлдейді. Ірі ақ гүлдері алыстан көз тартады.
* Жер шарында кең тараған. Тропиктік және субтропиктік аймақтарда кездесетін 250 – 300 [[түр]]і белгілі. [[Қазақстан]]да [[Жетісу]], [[Іле Алатауы]]ның, [[Қаратау]]дың, Батыс [[Тянь-Шань]]ның [[Сазды|сазды]], [[қиыршықтас]]ты, [[шөл]]ді, [[сортаң]] жерлерінде кездеседі. <ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]]</ref><ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref>
 
== Емдік қасиеті ==
* Жемісінің құрамында 12% -ке дейін [[қант]], 18% -ке дейін белок, [[эфир майлары]], 0,32% рутин, 150мг [[аскорбин қышқылы]], 25-36% -ке жуық тамақ орнына пайдалануға жарайтын [[майлар]], тамырында каппаридин деген глюкозид бар.
* Кеуелдің тамырын [[дәрі]] ретінде қолдану ертедегі [[араб]] медицинасынан [[Орта Азия]] халықтары медицинасына ауысқан.
* Бұл өсімдіктің тамырын [[бруцеллез]]ге, [[ревматизм]]ге қарсы және [[жүйке жүйесі]]н тыныштандыру үшін, [[тіс]]тің ауырғанын, [[жарақат]]тарды [[емдеу]] үшін пайдаланады.
* [[Қазақ]]тың халық медицинасында кеуелдің тамырын радикулитті емдеу үшін бірден бір бағалы дәрі ретінде қолданады.
* Өсімдіктің тамырымен бауырды және [[талақ]] ауруларын, [[сары ауру]]ды емдейді.
* Жапырақтары мен [[бұтақ]]тарын [[қант диабеті]]н, ал тұқымын [[бас]] ауруларын емдеу үшін қолданады.
* Өсімдіктің жемісімен [[жемсау]] ауруын, ал оның қайнатындысымен [[геморрой]]ды, тіс ауруларын емдейді.
 
* Жер шарында кең тараған. Тропиктік және субтропиктік аймақтарда кездесетін 250 – 300 [[түр]]ітүрі белгілі. [[Қазақстан]]да [[Жетісу]], [[Іле Алатауы]]ның, [[Қаратау]]дың, Батыс [[Тянь-Шань]]ның [[Сазды|сазды]], [[қиыршықтас]]тықиыршықтасты, [[шөл]]дішөлді, [[сортаң]] жерлерінде кездеседі. <ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]]</ref><ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл. Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref>
== Тағы қараңыз ==
 
* [[Дәрілік өсімдіктер]]
== Емдік қасиеті ==
Жемісінің құрамында 12% -ке дейін [[қант]], 18% -ке дейін белок, [[эфир майлары]], 0,32% рутин, 150 мг [[аскорбин қышқылы]], 25-36% -ке жуық тамақ орнына пайдалануға жарайтын [[майлар]], тамырында каппаридин деген глюкозид бар. Кеуелдің тамырын [[дәрі]] ретінде қолдану ертедегі [[араб медицинасы]]нан [[Орта Азия]] халықтары медицинасына ауысқан. Бұл өсімдіктің тамырын [[бруцеллез]]ге, [[ревматизм]]ге қарсы және [[жүйке жүйесі]]н тыныштандыру үшін, [[тіс]]тің ауырғанын, [[жарақат]]тарды [[емдеу]] үшін пайдаланады. [[Қазақтың халық медицинасы]]нда кеуелдің тамырын радикулитті емдеу үшін бірден бір бағалы дәрі ретінде қолданады. Өсімдіктің тамырымен бауырды және [[талақ]] ауруларын, [[сары ауру]]ды емдейді. Жапырақтары мен бұтақтарын [[қант диабеті]]н, ал тұқымын [[бас аурулары]]н емдеу үшін қолданады. Өсімдіктің жемісімен [[жемсау]] ауруын, ал оның қайнатындысымен [[геморрой]]ды, тіс ауруларын емдейді.<ref>Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.</ref>
 
== Дереккөздер ==
Line 29 ⟶ 16:
{{commons|Capparis spinosa}}
 
[[Санат:Дәрілік өсімдіктерКеуелдер]]
[[Санат:ӨсімдіктерДәмдеуіштер]]
[[Санат:Қазақстан табиғаты]]
[[Санат:Өсімдіктер]]
[[Санат:Тұрмыс]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Кеуел» бетінен алынған