Эсперанто: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
толықтыру |
толықтыру |
||
23-жол:
'''Эсперанто''' (''La Lingvo Internacia'') — [[варшава]]лық окулист Лазарь Маркович Заменгофтың қолынан [[1887 жыл]]ы шыққан әлемдегі ең кең таралған<ref name="үсэ">{{кітап|авторы=Григорьев В. П.|тақырыбы=Үлкен совет энциклопедиясы|бөлімі=Эсперанто|бөлім сілтемесі=http://bse.sci-lib.com/article127189.html}}</ref><ref>{{мақала|авторы=Олег Изюменко|тақырыбы=Эсперанто: универсальный язык для человечества|басылым=Computerra|жыл=2001|нөмірі=13 (390)}}</ref> [[Жасанды тілдер|жасанды тіл]]. 10 жыл бойы құрастырылған жасанды тіл бойынша алғаш жарияланған кітап ''Lingvo internacia. Antaŭparolo kaj plena lernolibro'' («Халықаралық тіл. Алғы сөз және оқулық») деп аталған. Заменгофтың лақап аты — Эсперанто («Үміттенуші») — аз уақытта жаңа тілдің атауына айналды.
Эсперанто қарапайымдылығымен және ықшамдығымен ерекшеленеді. Тілдің бұл қасиеттері [[волапюк]] деп аталатын басқа жасанды тілге үлкен қауіп төндірді.
1905 жылдан бастап эсперантошылардың ең ірі халықаралық бірлестігі Жалпыға ортақ эсперанто ассоциациясы (Universala Esperanto-Asocio, UEA) аясында жыл сайын халықаралық конгресс өткізіліп тұрады.
Line 34 ⟶ 32:
Эсперанто әліпбиі [[латын әліпбиі]]нің негізінде жасалған. 5 [[Дауыстылар|дауысты]], 2 жартылай дауысты және 21 [[Дауыссыз дыбыстар|дауыссыз дыбысты]] білдіретін 28 әріп бар: A, B, C, Ĉ, D, E, F, G, Ĝ, H, Ĥ, I, J, Ĵ, K, L, M, N, O, P, R, S, Ŝ, T, U, Ŭ, V, Z. Көп әріптердің айтылуын арнайы дайндықсыз ақ білуге болады, ал басқаларының (C, Ĉ, G, Ĝ, H, Ĥ, J, Ĵ, L, Ŝ, Ŭ) оқылуын арнайы үйрену керек. Әріптердің оқылуы олардың сөздегі орнына еш байланысы жоқ. [[Екпін]] әрдайым соңғы буынның алдындағы буынға түседі.
Эсперанто сөздігінің көп бөлігі [[роман тілдері|роман]] және [[Герман тілдері|герман]] түбірлерінен құралған, сонымен қатар [[Ежелгі грек тілі|грек]] және [[Латын тілі|латын]] тілдерінен енген интернационализмдер де баршылық. Біршама сөздер славян тілдерінен ([[орыс тілі|орыс]] және [[Поляк тілі|поляк]]) алынған. Кірме сөздер эсперантоның дыбысталуына ыңғайластырылып, олардың әу бастағы жазылуы сақталмайды. Жалпылай алғанда эсперанто басқа тілдерден жаңа түбірлерді қабылдауға құштарлық танытпайды. Жаңа түсініктер үшін бұрынғы сөздердің негізінде жаңа сөздер құрылады. Тілдің бұл ерекшелігі эсперантоны меңгеруге керекті түбір сөздер мен қосымшалардың санын азайтуға көмектеседі.
== Дереккөздер ==
| |||