Лиро-эпос жанры

Лиро-эпос жанры-бір жағынан, лирикалық, сыршылдық, сарыны бар, екінші жағынан оқиғалы болып, эпосқа тән сипатқа да ие болатын шығарма түрі. Көбінесе лирикалық дастан, лирикалық поэма түрінде кездеседі. Қазақ ауыз әдебиетіндегі ғашықтық жырлар деп аталатын лирикалық поэмаларды ("Қыз Жібек", "Қозы Көрпеш-Баян Сұлу") осы жанрға жатқызуға болады. Жазба әдебиетінде лирикалық поэмалар Байрон, Шелли, Мицкевич, Пушкин, Лермонтов творчествосында кеңінен өріс алды. Лиро-эпикалық шығарманың белгілі сюжеттік құрылымы және адам характерінің мүсінделіп суреттелуі тұтасып келеді. Пушкиннің "Мыс салт атты" поэмасында барлық уақиғалар басты кейіпкер Евгений арқылы басталып, шиеленісіп, аяқталып жатады. Автор оны өмірдің әрқилы өткелдерінен өткізу үстінде жан толқыныстарын шебер береді. Лиро-эпикалық шығармада уақиғалар тізбегі мен кейіпкерлердің әрекетінде белгілі бір мақсат болады. Ақын өз қаһармандарының ішкі әлемін даму, өсу бағытында бейнелейді. Мұндайда автор эпикалық жанрдың принциптеріне сүйенеді. Лиро-эпикалық туындыда сюжетке енетін образдардан басқа лирикалық геройдың образы да айқын көрінеді. Қазақ әдебиетінде лирикалық поэманың үлгісі ретінде Мағжанның "Батыр Баян" атты поэмасын атауға болады. Мұнда уақиға негізі ширақ шиеленіске толы болып келеді. Ал поэманың нәзік лирикалық сипаты, шығарманың негізгі кейіпкері Батыр Баянның көңіл күйінің терең ашылып суреттелуінен де, ақынның өз толғаныстарынан да айқын аңғарылып отырады.