Жалпы ішкі өнім: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:GDP_nominal_per_capita_world_map_IMF_2008.png|thumb|right|350px|Жан басына шаққандағы атаулы ЖІӨ;[[АҚШ доллары|АҚШ долларымен ]] ( [[2008 жыл|2008 жылғы]] жағдай бойынша)]]
'''Жалпы Ішкі Өнім''', ЖІӨ ({{lang-en|'''G'''ross '''D'''omestic '''P'''roduct}}) — [[мемлекет]] территориясындағы барлық өндірушілердің белгілі бір кезең ішінде өндірген түпкі [[тауар]]лары мен көрсеткен қызметтерінің [[нарық]]тық құнын білдіретін жиынтық көрсеткіш. Атаулы ({{lang-en|nominal GDP}}) ЖІӨ (абсолютті) және нақты ЖІӨ ({{lang-en|real GDP}}) ЖІӨ ([[инфляция]]ға түзетілген). Нақты ІЖӨ-де қандай дәрежеде ІЖӨ өсімі, баға өсімімен емес, нақты өндіріс өсімімен анықталатындығы есепке алынады.
[[Сурет:GDP_PPP_Per_Capita_IMF_2008.svg|thumb|right|350px|[[Сатып алу қабілетінің паритеті]] бойынша 2008 жылы қайта есептелген атаулы ЖІӨ <br />
* '''<font color=Green>Ең жоғарысы</font>:''' [[Люксембург (мемлекет)|Люксембург]] — 58 600 АҚШ доллары <br />
* '''<font color=Red>Ең төмені</font>:''' [[Шығыс Тимор]] — 400 АҚШ доллары <br />
* '''<font color=Orange>Әлем бойынша орташа көрсеткіш</font>:''' 8800 АҚШ доллары
]]
'''Жалпы Ішкі Өнім''', ЖІӨ ({{lang-en|'''G'''ross '''D'''omestic '''P'''roduct}}) — [[мемлекет]] территориясындағы барлық өндірушілердің белгілі бір кезең ішінде өндірген түпкі [[тауар]]лары мен көрсеткен қызметтерінің [[нарық|нарықтық]]тық құнын білдіретін жиынтық көрсеткіш. АтаулыБұл ({{lang-en|nominalатауды GDP}})ең ЖІӨалғаш (абсолютті) және нақты ЖІӨ ({{lang-en|real GDP}}) ЖІӨ ([[инфляцияСаймон Кузнец]]ға түзетілген). Нақты ІЖӨ-де қандай дәрежеде ІЖӨ өсімі, баға өсімімен емес, нақты өндіріс өсімімен анықталатындығы есепке алынадыұсынды.
* ''атаулы' ({{lang-en|nominal GDP}}) — берілген жылдағы ағымдағы бағалар арқылы көрсетіледі.
* ''нақты'' ({{lang-en|real GDP}}) (инфляцияға түзетілген) — базалық жыл ретінде көрсетілген уақыттағы бағалар арқылы көрсетіледі . Нақты ЖІӨ бағаның әсерін емес, нақты өндіріс өсуінің ЖІӨ-ге әсерін көрсетеді. <ref>[http://univertv.ru/video/ekonomika/724f5e63/d1ba20e6/Номинальный и реальный ВВП]</ref>.
* Атаулы ЖІӨ-нің нақты ЖІӨ-ге қатынасы ''[[ЖІӨ дефляторы]]" деп аталады.
* Фактылы ЖІӨ— толық жұмыспен қамтылмаған кездегі ЖІӨ. Экономикада іске асырылған мүмкіндіктерді көрсетеді.
* Әлеуетті ЖІӨ — толық жұмысбастылық кезіндегі ЖІӨ.Экономиканың бар мүмкіндікті пайдалану кезіндегі ЖІӨ-н көрсетеді.
[[File:Informal economy 1995.png|thumb|Alt=A.|[[ВВП]] (1993-1998 жылдары) әр түрлі елдерде]]
 
== Есептеу әдістері ==
ЖІӨ, [[импорт]]ты есептемегенде, пайдалану, [[инвестиция]], мемлекеттік шығыс пен экспорттар көлемдерінің қосындысы болып есептеледі. ЖІӨ әр квартал сайын бір есептеледі.
ЖІӨ 3 түрлі тәсілмен есептеледі:
=== Табыс бойынша ===
* табыс бойынша немесе бөлу әдісі. Бұл жағдайда ЖІӨ экономикалық ресурстардың меншік иелерінің табыстарының қосындысы ретінде, яғни факторлар табыстарының қосындысы түрінде анықталады.Халық, корпорациялар табыстары, жинақтаулар пайыздары, мемлекеттің іскерлік табыстары, импортқа және өндіріске салығы түріндегі табысытарының қосындысы;
 
=== Шығын бойынша ===
* шығыс бойынша — барлық макроэкономикалық агенттердің шығындарының қосындысын көрсетеді. Үй шаруашылығының пайдалану шығысы, фирмалардың инвестициялық шығыстары, мемлекеттің тауарлар сатып алу шығыстары, қызметтер мен инвестициялар және таза экспорт (эспорттан импортты алып тастағандағы) қосындысы;
 
* қосылған құн бойынша — тек қана әр фирманың қосылғын бағаларының қосындысы (берілген мекеме қойған қосылған баға).
: <math>Y = C + I + G + Xn\,</math>, мұнда
 
: <math>Xn = Ex - Im\,</math>
 
=== Қосылған құн бойынша===
* қосылған құн бойынша — текТек қана әр фирманың қосылғынқосылған бағаларының қосындысы (берілген мекеме қойған қосылған баға).
ЖІӨ ұлттық экономиканың негізгі көрсеткіші болып табылады. ЖІӨ орталық банк пен үкіметтің қор индекстеріне және ақша-несиелік саясатына зор ықпал етеді.
 
ІЖӨЖІӨ көлемі бойынша дүние жүзінде бірінші орынды [[АҚШ]] алады, ал жан басына шаққанда алғашқы орынды [[Лүксембург]] алады.
==Тағы қараңыз==
[[Жалпы Ұлттық Өнім]]
Line 32 ⟶ 53:
[[el:Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν]]
[[en:Gross domestic product]]
[[e
[[eo:Malneta enlanda produkto]]
#REDIRECT [[Target page name]]
[[eoo:Malneta enlanda produkto]]
[[es:Producto interior bruto]]
[[et:Sisemajanduse kogutoodang]]