Тундра: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Batyrbek.kz (талқылау | үлесі) ш clean up, replaced: энцклопедия → энциклопедия using AWB |
||
4-жол:
'''Тундра.''' Тундраның негізгі белгісі орманның болмауы.
== Орналасуы ==
'''Тундра''' – (саами тілінде ''tunturі'' – ормансыз, жалаң тау басы) – солтүстігінде арктикалық шөлмен, оңтүстігінде орманмен шектесетін арктикалық облыстарға тән белдемдік ландшафт типі. Вегетациялық кезең қысқа болуына байланысты көп жылдық өсімдіктер: мүкті-қыналы және бұталы өсімдіктер негізгі орын алады. Жылу жеткіліксіз, ылғал мол болғандықтан өсімдіктер ауаның жер бетіне таяу қабатындағы жылуды пайдалану үшін төселіп немесе жастық тәріздес ұйлығып өседі. Белдемдігіне байланысты: [[субарктика]]лық және [[арктика]]лық Тундра; түр құрамына байланысты: мүкті, қыналы, бұталы, төмпешікті (шымдар төмпешіктер құрайтын жерлерде) және полигоналды Тундра болып ажыратылады. Тундра негізінен солтүстік жарты шардың арктикалық және субарктикалық белдеулерінде таралған. Тауда, тау орманы шекарасынан жоғарыда биіктік [[ландшафт белдеуі]] – тау Тундрасы орналасқан.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық
== Өсімдіктері және жануарлары ==
12-жол:
Жыл бойы жасыл өсімдіктермен ұсақ кемірушілер қоректенеді. Барлық [[тышқан]]дар жыл бойы қысқа арнап індеріне қорек қорын жинайды. Тундрада қыста ұйқыға кететін тиіндер тұқымдасына жататын [[суыр]]лар мен [[сарышұнақ]]тар кездеседі. Бір інде 20-30-ы жиналып қыстайды. Евразия мен Солтүстік Америка тундраларында [[карибу]] деп атлатын солтүстік бұғысы кең таралған. Таулы тундраларда қар қойы немесе жуан мүйізді қой кездеседі. Құстардан тундра шағаласы, тундра аққуы, казаркалар, [[үкі]], [[лашын]] т.б. кездеседі.
Тундра зонасының жартасты жағалауларында – құс базары құрылған. Сол сияқты гренландия тюлені, [[морж]]дар кездеседі.<ref>Экология. Оқулық. -Алматы Экономика, 2002 Т.Рысқұлов атындағы қазақ экономикалық университеті ISBN 9965-532-69-9
== Дереккөздер ==
| |||