Модель: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиеттер → Дереккөздер using AWB
ш clean up, replaced: энцклопедия → энциклопедия using AWB
1-жол:
[[File:Efsilandrover.JPG|thumb| alt=A.| ''Жедел жәрдем көлігінің моделі''.]]
'''''Модель''''' ({{lang-fr|modele}}, {{lang-la|modulus}} – [[өлшем]])<ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2</ref> – белгілі бір зерттелетін нысанның ой түсінігі арқылы немесе материалдық түрде жасалған шартты үлгісі (бейнесі, сұлбасы, сипаттамасы, т.б.). Модель мен түп нұсқаны бір-бірінен абсолютті түрде айыруға болмайды. Қарастырылып отырған құбылыс немесе процесс абстрактылық нысандар мен [[математика]]лық заңдылықтар түрінде берілетін модель [[математикалық модель]] деп аталады. Модельдің ең қарапайым түрі нысандарды көрнекі етіп сурет, кескін, сызба формасында графиктік түрде көрсету. Модельдің ''екінші түріне'' – нысандардың, процестер мен құбылыстардың ауызша (қандай да бір тілдің көмегімен) суреттелуі, сипатталуы жатады. ''Үшінші түрі'' –ақпараттық-логикалық модель, ауызша сипатталған нысанды кескіндеп көрсету (формалау). ''Төртінші түрі'' – [[динамика]]ның ішкі заңдарын, өзара әсерін, қасиеттерін көрсететін физикалық нысандардың, құбылыстар мен процестердің математикалық түрде сипатталуы. Мысалы, белгілі бір физикалық процестің уақыт ішінде өтуін баяндайтын дифференциялдық теңдеулер жүйесі осы процестің моделі деп аталады. Модель ұғымы [[логика]], математика, [[физика]], [[химия]], [[кибернетика]], [[лингвистика]], т.б. ғылым салаларында қолданылады. Ғылымда модель ұғымы әдетте [[модель жасау әдісі]]н қолдануға байланысты аталады. Алгебра мен математика логиканың тоғысқан жерінде арнаулы пән – [[модельдер теориясы]] қалыптасты.<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедияэнциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>
 
'''Модель.''' Әлеуметтанушылар бұл терминге көптеген анықтама береді. Кейбір жағдайда, ол теория деген сөздің синонимі ретінде, тағы да бір жағдайларда теориядан гөрі жалпылау деңгейде абстрактілі ұғымдар жүйесіне сілтеме ретінде пайдаланылады. Ол, сондай-ақ, себептік модельдердегі сияқты статистикалық модельді қолданылады. Қаңдай анықтама берілсе де, модельдер оны зерттеуде эмпиризмнен аулақ болып, теориямен шұғылдануды талап етеді.
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Модель» бетінен алынған