Ертіс: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Алабұға (балық) → Өзен алабұғасы using AWB |
|||
31-жол:
'''Ертіс''' ({{lang-ru|Иртыш}}, {{lang-zh|额尔齐斯河}}) — [[Солтүстік Мұзды мұхит]] алабында жатқан өзен, [[Обь өзені]]нің сол жақ саласы.<ref name="http://www.ic.omskreg.ru/irtysh/rew.htm">http://www.ic.omskreg.ru/irtysh/rew.htm</ref>
[[Қазақстан]] жерінде [[Шығыс Қазақстан облысы|Шығыс Қазақстан]], [[Павлодар облысы|Павлодар облыс]]тары арқылы ағады. Жалпы ұзындығы 4248 км, оның 1698 км-і Қазақстан жерінде. Су жиналатын алабы 1643 мың км<sup>2</sup>.
== Бастауы ==
41-жол:
Қазақ жерінде Ертіс ағынын [[Қатын жотасы|Қатын]], [[Қалба жотасы|Қалба]], [[Нарын жотасы|Нарын]], [[Тарбағатай жотасы|Тарбағатай]] және [[Сауыр жоталары|Сауыр]] жоталарынан, Құлынды даласынан жинайды. Көп жерінде тау сілемдерін тіле терең [[шатқал]]дар қалыптасқан. Бұл тұста жағаларының биіктігі 500 м-ге жетеді. Құлынды даласында өзеннің арнасы кеңейіп, жайылмасы пайда болады. Таулық аңғары (250 м биіктікке дейін) қылқан жапырақты орманды, оң жағы көбіне қарағайлы шабындықты келеді, осы тұстағы арнасының ені 100 – 150 м, [[Омбы]] қаласы тұсында 6 – 8 км, [[Тобыл (Қостанай облысы)|Тобыл]] кент тұсында 25 – 30 км-ге жетеді.
Ертісті бойлай кеме қатынасы бар (3600 км- ге жуық). Басты кемежайлары: [[Өскемен]], [[Семей]], [[Павлодар]], Омбы, Тобыл, Ханты-Мансийск. [[1953 жыл]]ы Ертісте [[Өскемен су электр станциясы]] (''СЭС'') салынған. Ертіс каскадындағы 3-саты [[Шүлбі бөгені|Шүлбі СЭС-і бөгеті]]нің құрылысы басталды. Ертіс алабының су энергетикалық ресурстарын игеру жылына 30 млрд. кв/сағ-қа дейін электр энергиясын бере алады. Ертістің суы [[Орталық Қазақстан]]ды сумен қамтамасыз етуге және суландыруға арналған [[Ертіс-Қарағанды каналы]]н қоректендіруге (75 м<sup>3</sup>/с су алынады) пайдаланылады. Ертіс [[сүйрік]], [[сылан]], [[бекіре]], [[шортан]], [[
==Салалары==
72-жол:
==Сыртқы сілтемелер==
* [http://Malimetter.kz/ertis-ozeni Malimetter.kz Ертіс өзені реферат]
[[Санат:Павлодар облысы өзендері]]
| |||