Жаңақорған ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, removed: <!--For Town or Village (Leave blank for the default City)--> using AWB
1-жол:
{{Infobox Settlement
|name =
|settlement_type =ауданы <!--For Town or Village (Leave blank for the default City)-->
|official_name =Жаңақорған ауданы
|image_map =Zhanakorgan District Kazakhstan.png
23-жол:
}}
 
'''Жаңақорған ауданы''' — [[Қызылорда облысы]]ның оңтүстік-шығысындағы әкімшілік бөліктік, 1928 ж. құрылған.
 
Жерінің аумағы 15,4 мың км². Тұрғыны 67,5 мың адам (1999). Аудандағы 39 елді мекен 1 қалалық, 1 кенттік және 12 ауылдық әкімшілік округтерге біріктірілген.
 
Орталығы — [[Жаңақорған кенті]]. Аудан жерінің солтүстік-шығыс бөлігін Қаратау жотасының солтүстік-батыс сілемдері алып жатыр. Ең биік жері 1419 м (Бесарық өзенінің бастауында). Орталық бөлігін Сыр бойы жазығы, оңтүстігін, оңтүстік-батысын [[Қызылқұм шөлі]] алып жатыр. Ауданның жер қойнауы кен байлықтарына бай. Қаратаудың Өгізмүйіз тауы етегінде Шалқия кеніші орналасқан.
 
== Қазба байлықтары ==
 
Кен орнынан мырыш, қорғасын, күміс, кадмий, т.б. сирек кездесетін металл кентастары кездеседі. Сондай-ақ, ауданда құрылысқа жарамды тас, қиыршықтас, құм, саз (бентонит), т.б. кен қорлары бар.
 
== Климаты ==
 
Климаты — континенттік. Қысы біршама жұмсақ, жылы күндер жиі болып тұрады. Жазы ыстық, аңызақ. Қаңтар айындағы ауаның орташа температурасы –6 — 7°С, шілдеде — 27 - 28°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 150 — 200 мм. Өзен жүйесін Сырдария өзені және оның оң салалары (Бесарық, Ақұйық, Жиделі, т.б.) құрайды. Борықтыкөл, Нарсоққан, Бозкөл, Қандыарал, Шұқырой, т.б. көлдері бар. Топырағы аллювийлі-шалғынды, шалғынды-батпақты, сор, сортаң, оңт-ке қарай құмды келеді.
 
== Өсімдіктер дүниесі ==
Қаратау етегінде жусан, селеу, шеңгел, тобылғы, жиде, итмұрын, шөлде баялыш, көкпек, сораңшөп, сексеуіл, жыңғыл, су бойында қамыс-құрақ өседі.
 
== Жануарлар дүниесі ==
44-жол:
 
== Халқы мен өнеркәсібі ==
Халықтың орташа тығызд. 1 км²-ге 4,5 адамнан келеді. Жаңақорған мен Шалқия кенттеріндегі қала халқы 33,6%. Ірі ауылдық елді мекендері: Бірлік, Бесарық, Келінтөбе, Төменарық. Өнеркәсіп орындарынан Шалқия кен өндіру кешені, Тас ұнтақтау зауыты, т.б. шағын кәсіпорындар (май, нан зауыттары) бар. Жаңақорған ауданындағы бұрынғы күріш, қаракөл қойын, етті-сүтті ірі қара, бау-бақша, жеміс жидек өсіруге маманданған 14 кеңшар, 1 мал бордақылау бірлестігі 1997 жылдан бері акцион. қоғамдар, серіктестіктер, өндірістік кооперативтер және шаруа қожалықтары болып қайта құрылған. Одан басқа құрылыс, көлік, телекоммуникация, тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындары бар.
 
== Ауыл шаруашылығы ==
Егін егуге жарамды жері — 1,4 млн. га, оның ішінде: жыртылған жері — 16,2 мың га, шабындығы — 30,8 мың га, жайылымы — 1,3 млн. га. Негізінен, күріш өсіріледі. 2000 жылдың басында ауданда 22,6 мың ірі қара (оның ішінде 7,0 мың сиыр), 131,1 мың қой мен ешкі, 5,7 мың жылқы, 0,6 мың түйе болды. Ж. а-нда жалпы білім беретін 40 мектеп, 2 музей, 20 мешіт, 32 кітапхана, 29 мәдениет үйлері мен клубтар, қонақ үйі, 2 спорт сарайы, 9 спорт кешені, стадиондар мен спортзалдар бар. 5 аурухана, 1 емхана, 22 фельдш.-акушерлік және 6 дәрігерлік пункттер жұмыс істейді. Аудандағы елді мекендерге 78,6 км су құбыры тартылған.
 
== Мәдениеті ==