Фьорд: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: "Қазақ Энциклопедиясы" 9 том → «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанба using AWB
1-жол:
'''ФЬОРД''', фиорд (норв. fjord) — жағалаулары биік, тік құз, ені тар әрі терең, ұзына бойы созылған теңіз шығанағы. Өзен аңғары немесе тектон. жарықты мұздық жырып кеңейткеннен кейін теңіз суы басуынан пайда болады. Тереңд. [[1000]] м-ден асады, ұзындығы 200 км-ге дейін барады (Норвегиядағы Сочне-фьордтың ұзындығы 204 км, ені 1,5 — 6 км, тереңд. 1245 м). Кіре берісін теңізден су асты шоңғалы бөліп тұрады. Шоңғал мореналардан немесе түпкі жыныстардан тұрады. Ф. Солт. жартышардың да, Оңт. жарты шардың да плейстоцен мұз басуына ұшыраған немесе қазіргі мұздықтар таралған биік ендіктеріне тән. Солт. жартышарда [[Норвегия]], [[Гренландия]], [[Шпицберген]], [[Жаңа Жер]], [[Таймыр]], [[Чукча]] түбегі, Оңт. жарты шарда Жаңа [[Зеландия]] және [[Патогония]] жағалауларында кездеседі.
Норвегия Фьорды
Норвегия атақты фьорды – Еуропа көрінісі, оны саяхатшылар басқа басқа көріністерге қарағанда, өте көп суретке түсіреді. Соңғы мұз дәуірі кезінде территория түгел мұзбен жабылды. Бұл мұздықтар көп жылдар бойы тау беткейі етегіндегі мыңдаған шығанақты ұңғылады. Мұздықтар ерігенде ,шығанақтарға теңіз суы толды, соның нәтидесінде құрлыққа терең еніп жататын фьордтар пайда болды. Қазіргі кезде теңіз кемесінің кез келген түрі фьордтарға жүзіп келе алады, өйткені су тереңдігі мүмкіндік береді . Балық аулайтын торы бар шағын балық аулау кемесінен, әлемнің әр бұрышынана жиналған саяхатшылары бар үлкен кемелерге дейін – бәрі жыл бойы аты әйгілі, гавана табиғаты жасаған , осы керемет жерге келіп кетеді
Фьордке тән белгілер
Пазл-жаға
Новерия жағалауы пішіні жағынан мыңдаған шығанақты , көлді және жартасты аралдары бар үш өлшемді пазл суретіне ұқсас. Егер жоғарағы жағынан қараса, онда мұздықтардыңалғашқыда тау етегіне қай жерден енгенін көруге болады
Бас айналатын биіктік
Фьордтың кей жерлері теңізге түсіп тұратын құлама жартастармен қоршалған. Суреттегі прекестолен деп аталатын ұшы тегіс шың, <<уағыздаушы кафедрасы >> дегенді білдіреді , ол Лизефьорд үстінен төніп тұр. Биіктігі 600 метр құлама жар – қорқақтар үшін емес.
 
== Сілтемелер ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Фьорд» бетінен алынған