'''ФЬОРДФьорд''', фиорд (норв. {{lang-no|fjord}}) — жағалаулары биік, тік құз, ені тар әрі терең, ұзына бойы созылған теңіз шығанағы. Өзен аңғары немесе тектон. жарықты мұздық жырып кеңейткеннен кейін теңіз суы басуынан пайда болады. Тереңд. [[1000]] м-ден асады, ұзындығы 200 км-ге дейін барады (Норвегиядағы Сочне-фьордтың ұзындығы 204 км, ені 1,5 — 6 км, тереңд. 1245 м). Кіре берісін теңізден су асты шоңғалы бөліп тұрады. Шоңғал мореналардан немесе түпкі жыныстардан тұрады. Ф. Солт. жартышардың да, Оңт. жарты шардың да плейстоцен мұз басуына ұшыраған немесе қазіргі мұздықтар таралған биік ендіктеріне тән. Солт. жартышарда [[Норвегия]], [[Гренландия]], [[Шпицберген]], [[Жаңа Жер]], [[Таймыр]], [[Чукча]] түбегі, Оңт. жарты шарда Жаңа [[Зеландия]] және [[Патогония]] жағалауларында кездеседі.
== СілтемелерӘдебиет ==
* «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том
