|
}}
'''Ақ қайың''', '''қотыр қайың''', '''сүйелді қайың''' (Betula Pendula, Betula alba) – қайың тұқымдасына жататын ағаш. [[Қазақстан]]даҚазақстанда [[Тобыл]], [[Есіл]], [[Ертіс]] алабында, [[Семей]], [[Көкшетау]], [[Ақтөбе]] облысы өңірлерінде, [[Алтай]], [[Тарбағатай Алатауы|Тарбағатай]], [[Жоңғар Алатауы|Жоңғар]], [[IлеІле Алатауы]], бөктерлерінде кездеседі. Ақ қайың 250 жылдай жасайды, биіктігібиікт. 25 метргем-ге, діңінің жуандығы 80 см-ге жетеді. Бұтағы төмен салбырап өседі, жас бұтағы көбіне шайырлы сүйелді болып келеді. Қабығы ақ түсті, тегіс, жылтыр болады. Жапырағы сабаққа кезек орналасып, сағақты жиегі тісшеленіп бітеді. Гүлі сырға тәрізді күрделі гүл шоғырынагүлшоғырына топтасады. Мамырда гүлдейді, тамыз- — қыркүйек айларында жемісі піседі. Жемісі жалпақтау, бір-тұқымдыбіртұқымды жаңғақ тәріздес. Тұқымы сопақтау, ұзындығы 2.,5 мм. Ақ қайыңның көктемгі шырын құрамында 20%-ғаке жуық қант болады, одан сусын дайындалады. Жас жапырақтары мен бүрінен дәрі-дәрмек, түрлі бояуыш заттар алынады. Сыртқы қабығы ыдыс, қорап, шатыр, жабын дайындауға пайдаланылады. Сүрегінен үй жиhаздарыжиһаздары жасалынады. Ақ қайың елді мекендерді көгалдандыру үшін де өсіріледі.
[[Санат:Ағаштар]]
|
