Балшықшылар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
4-жол:
Жер шарында кең тараған (тек [[Антарктида]]да кездеспейді), 2 тұқымдасы, 160-тан астам түрі белгілі. [[Қазақстан]]да 50-ден астам түрі кездеседі, олар далалар мен шөлдердегі өзен-көл жағалауына, кішкене шалшық сулардың маңына өте көп жиналады. Дене тұрқы 14 – 62 см, салм. 20 г-нан 1 кг-ға дейін. Көпшілігінің аяғы ұзын, сирағы қауырсынсыз, 3 – 4 бармақты, артқы бармағы өте кішкене (сондықтан жерге тимейді) немесе мүлдем болмайды. Б-дың (қызғыштан басқасының) қанаты ұзын, жіңішке әрі үшкір, құйрығы қысқа болады, жерде жақсы жүгіріп, суда жақсы жүзеді. Тұмсықтарының пішіні әр түрлі келеді. Б-дың көпшілігі арнайы ұя жасамай, шұбар түсті 2 – 4 [[жұмыртқа]]сын шұңқырға салады. Кейбір түрлері басқа [[құстар]]дың тастап кеткен ағаш басындағы ұясын да пайдаланады. Балшықшылар [[құрт]]тармен, [[Моллюскалар|моллюскілермен]], [[шаянтәрізділер]]мен, [[жәндіктер]]мен және оның [[дернәсіл]]дерімен қоректенеді. Олар – [[жыл құсы]]. Сәуір айында ұшып келіп, қазанда жылы жаққа ұшып кетеді. Б-дың кейбір түрінің еті дәмді, сапалы.
<ref name="source1">''[[Қазақ Энциклопедиясы]]''</ref>
Балшықшылар- татреңтәріздестер отрядына жататын балшықшылар отряд тармағы. [[Бөрте балшықты]], қалшықдақ- дене мөлшері де (60 -65 г, қанат алымы- 40 см мөлшерінде), реңі де бұлыңғыр балшықтыға ұқсас балшықты құс. Алайда бөрте балшықшының жоны лнша қара емес , ұшып жүргенде қара мен ақтың қарсыластығы бірден көзге шалынбайды, қоңырқай түс пен ақ түс айқынырақ көрінеді. Құйрығының үстінде бірнеше жіңішке қошқыл жолақшалар болады. Қалшылдақтың үстіне бұл балшықшының аяғы ұзынырақ, оны ұшқан кезде құйрық жиегінен айқын байқай аламыз. Оның дауысы да ерекше – «фи-фи» дейтін әуезі екі буынды, селкілдеп тұрып сайрайтын болғандықтан, «қалшылдақ» деп те атайды.
Бұлыңғыр балшықты сияқты Еуразиялың тап сол ендігін мекендейді, дегенмен солтүстікке қарай алысырақ кетеді. Қазақстанда солтүстік-батыс және солтүстік облыстарда ұялайды, әйтсе де барлық жерде ұшып жүрген дарақтары кездеседі. Ағаш және бұталарға жиі қонақтанғанымен, ұясын жерге салады. Салындыда 4 жұмыртқа болады, оны аналығы мен аталығы басады. Аналығы ұяда көбірек болады. Балапандар 3 аптадан соң жұмыртқадан жарып шығады . Қазақстанда наурыз- қыркүйек болады.
| |||